43038

macje w tym zakresie mogą być udzielane jedynie wyjątkowo w wypadkach przewidzianych w ustawie.

Za swoją działalność banki samodzielnie ponoszą odpowiedzialność. Poza przewidzianymi w art. 56 ust. 2 ustawy wyjątkami Skarb Państwa nie odpowiada za zobowiązania banków.

Swą działalność banki realizują przede wszystkim przez dokonywanie tzw. czynności bankowych. Czynnościami bankowymi są w szczególności: przyjmowanie wkładów pieniężnych oraz prowadzenie rachunków tych wkładów; prowadzenie innych rachunków bankowych; udzielanie kredytów; udzielanie gwarancji bankowych; emitowanie bankowych papierów wartościowych; przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych; wykonywanie innych czynności przewidzianych dla banku w odrębnych ustawach.

Ponadto czynnościami bankowymi są inne czynności wykonywane przez banki, jak: udzielanie pożyczek pieniężnych, operacje czekowe i wekslowe, wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu, terminowe operacje finansowe, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych, wykonywanie czynności obrotu dewizowego, udzielanie poręczeń, wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych. Czynności powyższych banki dokonywać mogą w zakresie ustalonym w ich statutach.

Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Realizuje on szereg funkcji, zastrzeżonych wyłącznie dla niego. Jest on jedynym bankiem emisyjnym państwa, centralną instytucją kredytową, rozliczeniową oraz centralną bankową instytucją dewizową. Przysługuje mu wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych RP

Działa on na obszarze RP, a jego siedzibą jest Warszawa. Ma on osobowość prawną z mocy ustawy Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Wśród najważniejszych zadań NBP ustawa wymienia ponadto organizowanie rozliczeń pieniężnych, prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi, prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami, prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie, kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa.

Organami NBP są: prezes NBP; Rada Polityki Pieniężnej; zarząd NBP.

Prezes NBP jest powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek prezydenta. Kadencja prezesa trwa 6 lat. Prezes NBP przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, Komisji Nadzoru Bankowego oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. Może on uczestniczyć w posiedzeniach Sejmu i Rady Ministrów. W szczególności prezes przedstawia tym organom kwartalne informacje o bilansie płatniczym oraz roczne bilanse należności i zobowiązań płatniczych państwa.

Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej, a w szczególności ustala wysokość stóp procentowych NBP, zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków oraz określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych.

W skład Rady wchodzą: przewodniczący, którym jest prezes NBP oraz 9 członków powoływanych na lat 6 w równej liczbie przez prezydenta RP, Sejm i Senat spośród specjalistów z zakresu finansów.