43107

TEMAT 3: Znaczenie języka w procesie wychowawczym.

1.    Omów teorię kodów językowych Bernsteina.

Koncepcja Basila Bernsteina była próbą opisania zróżnicowania językowego społeczeństwa. Według niego nabycie określonego systemu mowy wiąże się z przyjęciem pewnej hierarchii wartości, sposobów postrzegania, klasyfikowania i odczuwania świata. W swoich pierwszych placach wyróżnił dw^ra systemy mowy: język formalny (którym posługiwała się klasa średnia) i język publiczny (cliarakterystyczny dla klasy robotniczej). Każda klasa cechuje się innym stosunkiem poznawczym do przedmiotów': Bernstein pizypisał klasie średniej wrażliwość na strukturę, a klasie robotniczej wrażliwość na treść przedmiotu. Określony stosunek poznawczy do przedmiotu jest cechą nabytą w procesie socjalizacji. W kolejnych pracach mówił o kodzie ograniczonym, odpowiadającym językowi publicznemu, oraz o kodzie rozwiniętym, odpowiadającym językowi fonnalnemu. Kod ograniczony charakteryzuje się łatwością przewidywania syntaktycznych alternatyw' organizacji znaczenia. Natomiast kod rozwinięty jest trudno przewidywalny i odpowiada językowi literackiemu, pisanemu. Nie jest dostępny wszystkim członkom społeczeństwa O użyciu może decydować sytuacja lub stosunek ról partnerów interakcji. Ta sama sytuacja może wywołać u różnych osób użycie różnych kodów. Kody nabywane są w^r procesie socjalizacji.

2.    Wymień cechy języka formalnego.

S Ścisły poiządek gramatyczny i syntaktyczny

S Modyfikacje logiczne i akcentowanie poszczególnych składników są osiągane poprzez użycie skomplikowanych gramatycznie konstrukcji zdaniowych, a szczególnie zdań podrzędnie złożonych

S Częste użycie przyimków wskazujących relacje logiczne i podkreślających czasową i przestrzenną łączność

s Częste używanie zaimków nieosobowych

S Dostosowywany do sytuacji wybór przymiot tuków' i przysłówków spośród bogatego icłi rejestru

S Ocena indywidualna jest przekazana poprzez strukturę i związki w obrębie i pomiędzy zdaniami

S Symbolizm ekspresyjny uwarunkowany jest formą językową i przekazuje odcienie emocjonalne

S Jest to takie użycie języka, które wskazuje na możliwości zawarte w złożonej luerarclur pojęć dla organizacji doświadczenia

3.    Wymień warunki społeczne przyczyniające się do powstawania języka publicznego.

S Silne więzi u brak zróżnicowania między j ednostkami

S Nieskomplikowane i ruezróżrucowane stosunki pracy (zajmowane stanowisko rue wymaga podejmowania decyzji)

S Praca fizyczna

S Często przeludnione mieszkanie => dzieci wychowują się same. spędzają czas poza domem

S Środowisko rue dostarcza specjalnych bodźców intelektualnych

4.    Wymień cechy języka publicznego.

S Krótkie, proste gramatycznie zdania o ubogiej konstrukcji składniowej S Proste, powtarzające się spójniki S Częste używanie krótkich rozkazów i pytań S Sztywne i ograniczone użycie przymiotników i przysłówków S Rzadkie używanie zaimków nieosobowych jako podmiotu

S Stwierdzenia są często formułowane jednocześrue jako pytam a. które ustanawiają wzajemność uczuciow^ro-poznawczą

S Stwierdzenie faktu jest często używane jednocześrue jako powód mający spowodować okr eślone zachowatue i jako zadame jego wykonania S Symbolizm na ruskim stopniu ogólności

S Indywidualne poglądy nadawcy zawarte są domyślnie w strukturze zdania, stąd jest to język znaczenia ukrytego