43637

Dawność - instytucje wiążące się z upływem czasu, tj. zasiedzenia, przemilczenia, terminy zawite, przedawnienia.

Przedawnienie polega na tym, że po upływie wskazanego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Terminy przedawnienia są określane przez normy bezwzględnie obowiązujące, co oznacza, że strony nie mogą ich zmieniać. Zasadniczy termin wynosi 10 lat, jednak niektóre roszczenia przedawniają się szybciej, np. w ciągu 3 lat (roszczenia związane z działalnością gospodarczą, roszczenia okresowe, wzajemne roszczenia pracownika i pracodawcy, roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, oprócz zbrodni i występku), 2 lat (roszczenia przedsiębiorstw hotelowych i gastronomicznych w zakresie świadczonych usług), roku (roszczenia wynikające z umowy spedycji, składu, przewozu osób, użyczenia) lub pół roku (roszczenia przewoźnika przeciwko innym, uczestniczącym w przewozie przesyłki).

Przedawnienie różni się od innych instytucji wiążących się z upływem czasu tym, że nie powoduje zgaśnięcia upoważnienia (obowiązku). Niekiedy można się odwołać od przedawnienia, dalej trzeba wypełnić obowiązek, ale nie można stosować przymusu.

!!! SPOSOBY PRZERWANIA PRZEDAWNIENIA:

1.    Akcja sądowa (pozew do sądu);

2.    Wniosek o udzielenie zabezpieczenia, np. żeby komornik zajął konto dłużnika, ustanowił hipotekę na jego nieruchomość, itp. W ciągu dwóch tygodni od złożenia takiego wniosku musi być złożony pozew sądowy;

3.    Uznanie roszczenia (oświadczenie wiedzy);

4.    Wszczęcie mediacji.

Zawieszenie biegu przedawnienia powoduje, że przez okres zawieszenia przedawnienie nie biegnie. Takie zawieszenie spowodowane jest między innymi małżeństwem, np. bita kobieta może zaskarżyć męża po rozwodzie, roszczenia dzieci przeciw rodzicom są zawieszone przez okres trwania władzy rodzicielskiej. Zawieszenie występuje również w przypadku roszczeń osoby ubezwłasnowolnionej, mającej opiekuna lub kuratora.

!!! TERMIN PRZEDAWNIENIA NALEŻY LICZYĆ OD NASTĘPNEGO DNIA PO TERMINIE WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA.