43707

W ramach poszczególnych gałęzi prawa wyróżnia się instytucje prawne, czyli węższe zespoły norm odnoszących się do pewnego zagadnienia.    Mówi

aę więc o instytucji najmu, instytucji rękojmi za wady rzeczy, instytucji •-estamentu - roziuniejąc pod tym terminem odpowiednie grupy norm prawnych. Instytucja prawna nie odpowiada - jak widać - swą treścią potocznemu znaczeniu tej nazwy.

Gałęzie prawa mają z reguły swoją własną systematykę, która jest tym bogatsza, im zasobniejsza w przepisy i konstrukcje prawne jest dana gałąź    Na

przykład złożoną systematykę ma prawo cywilne.

2. Prawo publiczne a prawo prywatne

Podział prawa na publiczne i prywatne przeprowadzony został po raz pierwszy przez rzymskiego prawnika Ulpiana. Według Ulpiana prawem publicznym jest to prawo, które ma na uwadze interes państwa, zaś prawem

prywatnym to prawo, które ma na uwadze interes jednostki. Kryterium podziału stanowi więc interes, któremu służą określone przepisy.

Uczeni burżuazyjni przełomu XIX i XX wieku wprowadzili nieco odmienne

kryteria podziału prawa na publiczne i prywatne.

Według jednych, normy prawne regulujące stosunki między państwem I obywatelami oraz między organami państwowymi tworzą prawo publiczne.

natomiast normy dotyczące stosunków między obywatelami składają się na

prawo prywatne (E. Bierling, F. Somlo).

Inne kryterium każe do prawa publicznego zaliczyć wszystkie przepisy

odnoszące się do takich stosunków, w których jedna strona ma jakieś uprawnienia władcze wobec drugiej Prawo prywatne odnosi się do stosunków

równorzędnych podmiotów (G. Jellinek).

Jeszcze iimą podstawę podziału stanowi sposób dochodzenia naruszonych

praw. Do prawa publicznego należą tylko te normy, których naruszenie powoduje automatyczną interwencję państwa (np. prawo kanie). Natomiast

w skład prawa prywatnego wchodzą te normy, których naruszenie powoduje

ściganie ze strony państwa dopiero na wniosek zainteresowanego

2