4557

znajduje się na obszarze lądowym. Ponadto można spotkać kilka tysięcy nieczynnych wulkanów na lądzie oraz kilkadziesiąt tysięcy pod wodą.

Inny podział bierze pod uwagę miejsce, z którego wypływa magma. Wyróżnia się wówczas wulkany:

•    stożkowe

•    tarczowe

•    linijne - magma wypływa z podłoża

Wulkany różnią się dominującym rodzajem materiału, jaki się z nich wydobywa:

•    lawowe (efuzywne) - wypływa tylko lawa, ich erupcja ma łagodny przebieg. Dzielą się na:

o tarczowe (hawajskie) - niskie i rozległe (lawa z nich wypływająca jest

rzadka, zasadowa, bazaltowa, o małej lepkości), osiągają szerokość nawet do 40 kilometrów;

o kopuły lawowe (bardzo gęsta, kwaśna, krzemionkowa lawa), które wyglądają jak pół sfery (kuli);

•    stratowulkany (mieszane) - wyrzucają gęstą, lepką lawę andezytową; ponadto wyrzucane są też materiały piroklastyczne (bomby wulkaniczne, lapille i gazy wulkaniczne, należą do najbardziej eksplozywnych. Stratowulkany posiadają wysokie, strome stożki (kąt nachylenia ok 30 stopni) (np. Wezuwiusz, Cotopaxi, Popocatepetl);

•    eksplozywne - wyrzucają tzw. materiał piroklastyczny, a także najgęstsze i najbardziej kwaśne lawy ryolitowe;

•    maary;

•    wulkany błotne - z których wydobywa się na powierzchnię błotnista mieszanina wody, iłu, piasku itp. Proces ten związany jest z przejawami wygasającego już wulkanizmu - wydobywaniem się gorącej wody lub pary wodnej.

Rozmieszczenie wulkanów

Największe skupiska wulkanów na świecie znajdują się w Indonezji (ok. 80 wulkanów aktywnych, 100 drzemiących) i wzdłuż tzw. "Drogi Wulkanów" z 30 stożkami w Ekwadorze. Najważniejsze wulkany na poszczególnych kontynentach:

Europa

W Europie jest kilka działających wulkanów, głównie we Włoszech i na Islandii:

•    Etna (Włochy) - 3323 m n.p.m. 1980 Kwiecień 16, 2000

•    Beerenberg (Norwegia) - 2277 m n.p.m.

•    Amiata (Włochy) - 1734 m n.p.m.

•    Grimsvótn (Islandia) - 1719 m n.p.m.

•    Askja (Islandia) -1510 m n.p.m, 1961 rok 26 luty 2000 erupcja

•    Hekla (Islandia) - 1491 m n.p.m. 1991 28 luty 2000 erupcja

•    Katla (Islandia) - 1363 m n.p.m.

•    Wezuwiusz ("Vesuvio") (Włochy) - 1277 m n.p.m. 1949

•    Stromboli (Włochy) - 926 m n.p.m.

•    Vulcano (Włochy) - 500 m n.p.m.

•    Santoryn (Grecja) - 131 m n.p.m.

W Polsce odnaleźć można ślady dawnego wulkanizmu w Pieninach (góra Wżar (rzadziej zwana: Wżdar)) oraz w Sudetach. Góra Świętej Anny to również dawny wulkan.

Afryka

•    Kilimandżaro (Tanzania) - 5895 m n.p.m

•    Meru (Tanzania) - 4570 m n.p.m.

•    Kamerun (Kamerun) - 4094 m n.p.m.

•    Pico del Teide (Wyspy Kanaryjskie) - 3718 m n.p.m.

Ameryka Północna

•    Orizaba (Meksyk) - 5700 m n.p.m.

2