4832

przeciwnym kierunku oddziaływania, dlatego obliczając jego wartość wyznacza się również następującą zależność:

_Zysk netto_    Zysk netto    Sprzedaż netto

Aktywa ogółem _ Sprzedaż netto    Aktywa ogółem

Zależność ta oznacza, że rentowność aktywów jest iloczynem wskaźnika obrotu aktywami i rentowności sprzedaży netto. Znajomość tej relacji jest bardzo pomocna do określenia, co wpływa na zmiany w rentowności aktywów. Określona wartość rentowności aktywów może być wynikiem dwóch sytuacji:

■    polityki niskich cen - firma sprzedaje dużo z małym zyskiem jednostkowym;

■    polityki wysokich cen - firma sprzedaj mało z dużym zyskiem jednostkowym.

W pierwszym przypadku rentowność sprzedaży jest niska, ale wysoka jest rotacja aktywów, w drugim jest odwrotnie - wysoka rentowność sprzedaży, ale relatywnie mniejsza rotacja aktywów.

Trzecim aspektem analizy rentowności firmy jest rentowność finansowa. O sytuacji w tej dziedzinie informuje wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE - return on equity). Wyznacza się go według następującego wzoru:

Rentowność kapitału _ Zysk netto    ioo°/

własnego    ° Kapitał własny _ ^#

Wskaźnik rentowności zaangażowanego kapitału własnego, inaczej rentowności finansowej pozwala określić stopę zysku jaką przynosi wkład kapitałowy wniesiony przez właścicieli do danego przedsiębiorstwa.

Do celów analityki wskaźnik ROE można przedstawić przy pomocy dwóch iloczynów:

Zysk netto__Zysk netto    Sprzedaż netto

Aktywa ogółem    ~ Sprzedaż netto    Aktywa ogółem

Zysk netto    Zysk netto    Sprzedaż netto    Aktywa

_ ₌ _ _x ___ _x _ogółem_

Kapitał własny    Sprzedaż netto    Aktywa ogółem    Kapitał

własny

Wysoka wartość wskaźnika świadczy o dobrej kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jest to także korzystny sygnał dla inwestorów giełdowych i akcjonariuszy. Wyższa efektywność kapitału własnego stwarza szansę wyższej dywidendy i dalszego dynamicznego rozwoju firmy. Wskaźnik ten często jest uznawany za najważniejszy dla inwestora giełdowego.

Finansowanie bieżących i przyszłych celów przedsiębiorstwa wyłącznie kapitałami własnymi nie jest wystarczające. Najczęściej wykorzystywane są więc dodatkowe źródła pozyskania kapitału. Kapitały obce charakteryzują się przede wszystkim tym, że oddane do dyspozycji kredytobiorcy muszą być zwrócone wraz z należnymi odsetkami w uzgodnionym terminie.

Powstaje w związku z tym ryzyko, że w terminie spłaty firma nie zdoła zwrócić odpowiedniej części pożyczonych sum i odsetek należnych za postawienie obcych środków pieniężnych do dyspozycji.

Chęć maksymalizacji dochodu właścicieli firmy wymaga poszukiwania i ustalenia optymalnej proporcji między wielkością kapitałów własnych i obcych uczestniczących w finansowaniu działalności przedsiębiorstwa. Gdyby całość majątku była pokryta kapitałami własnymi, to zyskowność kapitałów własnych (wskaźnik ROE) równałaby się zyskowności majątku (wskaźnik ROA). Jednak dążenie przedsiębiorstwa do stałego wzrostu rentowności kapitału własnego powoduje, że część majątku (aktywów) pokrywana jest pożyczkami, kredytami czy zobowiązaniami. Dzięki efektywnemu angażowaniu kapitałów obcych, których koszt pozyskania w postaci wymagających zapłaty jest niższy od zyskowności majątku, przedsiębiorstwo osiąga dodatkowe korzyści, które znajdują odzwierciedlenie we wzroście zyskowności kapitałów własnych. W takim przypadku zyskowność kapitałów własnych jest wyższa od zyskowności majątku. Różnica poziomu obu wskaźników (ROE i ROA) wyraża pozytywny efekt dźwigni finansowej i może być wyrażona formułą:

EDF = ROE - ROA

Dodatni efekt dźwigni finansowej występuje zatem, jeżeli stopa procentowa stosowana do płaconych odsetek od kredytów i pożyczek jest niższa od zyskowności majątku: