5350

Zgodnie z art. 387 zob. w ogóle nie powstaje (impossibillum est nulla obligatio), nie wchodzi więc w grę odp. kontraktowa, co nie znaczy że nie może powstać odp. deliktowa jednej ze stron - culpa in contrahendo - § 2 (dotyczy to tylko zob. umownych!). Odp. ta ograniczona jest do ujemnego interesu umownego czyli to co strona straciła dążąc do zawarcia umowy np. poniesione nakłady na negocjacje itp.

Od zasady, że zobowiązanie nie powstaje jest jednak wyjątek, w przypadku przelewu nieistniejącej wierzytelności. Ustawodawca podtrzymuje to zobowiązanie, choć wierzytelność nie istnieje - art. 516 mówi, że „zbywca wierzytelności odpowiada względem nabywcy za to, że wierzytelność mu przysługuje";

b. niemożliwość pierwotna subiektywna - w chwili powstania zobowiązania dłużnik nie może zobowiązania wypełnić z przyczyn, które jego dotyczą ale kto inny mógłby. Zobowiązanie powstaje i wiąże dłużnika. Dłużnik albo pokona przeszkodę i w terminie wykona świadczenie albo nie pokona przeszkody i wtedy będzie odpowiadał za niewykonanie zobowiązania (całkowite lub częściowe). Jest to odp. na zasadzie winy - dł. w sposób lekkomyślny zob. się do czegoś co go przerasta, nie powinien był podejmować się tego św. Chodzi tu także o sytuacje obiektywne np. choroba (wina w podjęciu się zobowiązania do którego nie był przygotowany).

iii_nięmPŻHwpŚĆ następczą - pojawia się po powstaniu zobowiązania, a przed jego

wykonaniem.

Dalej zajmujemy się niemożliwością następczą subiektywną i obiektywną - są w zasadzie jednakowo traktowane.

Art. 475. § 1. Jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa.

§ 2. jeżeli rzecz będąca przedmiotem świadczenia została zbyta, utracona lub uszkodzona, dłużnik obowiązany jest wydać wszystko, co uzyskał w zamian za tę rzecz albo jako naprawienie szkody.

„Stało się niemożliwe" czyli chodzi o niemożliwość następczą, która nie istniała w momencie powstania zobowiązania. Skutki niemożliwości zależą od odpowiedzi na pytanie co było jej przyczyną - są dwie możliwości:

A. Jeżeli przyczyną są okoliczności za które dł. nie odpowiada to zob. wygasa. Domniemywa się jednak, że przyczyną są okoliczności obciążające dł. - aby zob. wygasło dł. m usi obalić to domniemanie. Gdy m u się to uda wygasa zobowiązanie, ale z pewnymi zastrzeżeniami; i. art. 475. §2. * zasada surogacji realnej - zob. upada, ale wierzyciel ma r. o wydanie surogatów świadczenia niemożliwego - musi on jednak wykazać, że dł. te surogaty otrzymał. [Czachórski: Wydania surogatów wierz, może żądać niezależnie od odszkodowania za niewykonanie zob. niemniej szkoda zostanie wówczas zmniejszona o wartość surogatów. Ponieważ żądanie to jest prawem wierzyciela, dł. nie może zaliczyć surogatów na poczet odszkodowania, gdy wierzyciel z roszczeniem tym nie występuje - uwagi te są zasadne pod warunkiem, że przyjmiemy, że żądanie wydania surogatów powstaje a minori ad maius również w przyp. niemożliwości św. za którą dł. odp.]

ii. lojalny dłużnik powinien powiadomić niezwłocznie wierzyciela o

niemożliwości świadczenia. Jest to obowiązek kontraktowy i gdy dłużnik go nie wypełni może odpowiadać w granicach adekwatnego zw. przyczynowego (nie będzie odp. za niemożliwość św., ale za szkodę, której wierzyciel by nie doznał gdyby został na czas został powiadomiony).