81417 Skanowanie 12 12 18 04 (9)

rozbudowali swoje warsztaty ślusarskie i często w ogóle nie zatrudniają konstruktorów. Powstające w tych warunkach narzędzia można określić jako „formopodobne”.

Rośnie jednak liczba narzędziowni, które w wyniku analizy rynku światowego inwestują w swój rozwój, gdyż słusznie uważają, że właśnie to jest warunkiem ich egzystencji już w najbliższych latach. Kierunek rozwoju wytyczają wymagania, które muszą być spełnione przy kontraktach na formy klasy QS; funkcjonalność tych form jest całkowicie podporządkowana warunkom wywarzania wyrobów, określonym przez normy ISO 9000 oraz suplement QS 9000TE. Należą do nich:

• podporządkowanie konstrukcji przyjętej technologii przetwarzania określonego tworzywa,

• podporządkowanie organizacji procesu projektowania i wykonawstwa terminowi odbioru,

• wprowadzenie systemów CAD/CAE jako normalnych narzędzi pracy,

• stosowanie symulacji komputerowych oraz technik RP (Kapid Prototyping) do prewencji błędów i do wspomagania technologicznego,

• wyeliminowanie obciążających narzędziownie prac prostych przez szerokie stosowanie elementów handlowych o wyższej jakości niż wyprodukowane we własnym zakresie,

• obligatoryjne stosowanie atestowanych stali jakościowych i odpowiednich obróbek cieplnych i cieplno-chemicznych,

• stosowanie racjonalnej wyceny kosztów formy z podaniem szczegółowego uzasadnienia z rozbiciem na operacje wykonawcze,

ponadto:

• wprowadzenie specjalizacji produkcji określonych typów form,

• rozwinięcie systemu szerokiej kooperacji pomiędzy narzędziowniami w ramach np. związków regionalnych oraz usług w zakresie np. obróbek cieplnych itp.

Narzędziownia musi wychodzić naprzeciw żądaniom odbiorców, ponieważ dla nich rozwój produkcji wyrobów jest uwarunkowany koniecznością:

• redukcji czasu cyklu (rozbudowany system chłodzenia),

• zwiększenia liczby gniazd (krotność form),

• zmniejszenia liczby braków (niezawodność i jakość form),

• zwiększenia wydajności (przystosowanie form do organizacji wydzielonych gniazd produkcyjnych),

• zmniejszenia czasów przestojów (niska awaryjność, szybka wymiana modułów, natychmiastowy? serwis),

• podwyższenia atrakcyjności wyrobu (częstotliwość wymiany form na nowe),

• zmniejszenia zużycia energii w przeliczeniu na wypraskę (dostosowanie wtryskarki do wielkości formy),

• zmniejszenia zapotrzebowania na powierzchnię magazynową w przeliczeniu na wypraskę (natychmiastowy? odbiór, szybkie i częste zmiany form powodowane brakiem

magazynów),

• spłaszczenia struktur organizacyjnych (niezawodność form, szczegółowe procedury obsługi).

2.2 Charakterystyka narzędziowni krajowych

Według opublikowanych danych [7] istnieje w Polsce ok. 750 narzędziowni, w tym ok. 500 ma obroty poniżej 200 tys. €/rok, ok. 200 średnich — obroty do 1 min €/rok, i ok. 50 dużych, o obrotach rocznych powyżej 1 min €.

Możliwy? jest podział narzędziowni krajowych na grupy wg kryterium kompetencji:

• warsztaty? — przyjmujące zlecenia na wszystkie obróbki mechaniczne, w tym i wykonywanie form;

• narzędziownie uniwersalne (najczęściej wydzielone z dużych zakładów przemysłu metalowego) — produkujące tłoczniki, wykrojniki, przyrządy obróbkowe i formy wnyskowe;

• narzędziownie — produkujące wy?łącznie formy, w tym również często formy do odlewania ciśnieniowego metali (tzu?. formiernie);

• narzędziownie specjalistyczne — wytwarzające określone typy form często tylko dla wybranych branż, np. opakowaniowej, motoryzacyjnej itp.;

• narzędziownie przyzakładowe — o profilu produkcji związanym ze specjalizacją przetwórczą wtryskowni.

W poszczególnych narzędziowniach występuje nie tylko zróżnicowana organizacja pracy i logistyka przygotowania technologicznego, ale przede wszystkim bardzo zróżnicowany jest poziom kwalifikacji konstruktorów. Warto tu przytoczyć opinię konstruktora, który przez wiele lat pracował w znanej firmie specjalizującej się w produkcji szybkobieżnych wtryskarek i form do cienkościennych opakowań: „Moim zdaniem dobrym konstruktorem jest ten, kto po rocznej obserwacji pracy własnej formy skonstruowałby nową formę inaczej”.