Przykłady norm:
Indywidualna i konkretna:
„Jacek Kowalski powinien zapłacie Włodzimierzowi Kubikowi 500 zł tytułem odszkodowania za zniszczenie płaszcza, do którego doszło w dniu 1 lutego 2002r.
Generalna i konkretna:
„Każdy student UAM jest obowiązany wziąć udział w zebraniu wyborczym w dniu 14 marca 2002r."
Indywidualna i abstrakcyjna:
„Jacek Owaki jest obowiązany uiszczać kwotę 250 zł miesięcznie z tytułu najmu pokoju'’
Generalna i abstrakcyjna:
„Każdy, kto wyrządził drugiemu szkodę, jest obowiązany ją naprawić”
„Wykonawca robót budowlanych powinien nie zwłocznie zawiadomić inwestora o tym. że dostarczone przez inwestora maszyny nie nadają się do prawidłowego wykonania robót”
Inne typy wypowiedzi:
Dyrektywa - w literaturze często zamiennie używa się pojęć norma dyrektywa, nie jest to do końca prawdą. To np. życzenia, prośby, rekomendacje, polecenia, zalecenia, rozkazy. Dyrektywy to wypowiedzi typu powimiościowego. wpływający na nasze zachowanie (jest nakazane żeby. prosi się żeby zaleca się żeby radzi się żeby).
Dyrektywy celowościowe (instrumentalne) - wypowiedzi, co należy czynić, aby osiągnąć określony cel. Jeżeli chcesz osiągnąć stan rzeczy S to powinieneś się zachować w sposób Z
Wypowiedzi oznajimijące -posiadają wartość prawdy lub fałszu
Wypowiedzi ekspresywne- wyrażają aprobatę hib dezaprobatę jakiegoś stanu rzeczy
Optatyw - rada. prośba, zalecenie, postulat.
Wypowiedzi optatywne (optatywy): wyrażają nasze życzeiua aby jakiś konkretny stan trwał nadal, albo powstał w przyszłości. Wypowiedź optatywna nie oznacza stosunku między mówiącym a słuchającym, jest to akt bez adresata, akt wyrażający wyłącznie chęć żeby coś zaismiało np. „Oby jutro była ładna pogoda". „Oby Henryk wygrał zakład" - tzn. oby wygranie zakładu zdaizyło się Henrykowi.
Przepis prawny jest to wypowiedź, jaką zastajemy w tekście akm normatywnego. Przepis prawny to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawartą w tekście aktu normatywnego i wyodrębniona jako artykuł. paragraf, punkt, itp.
.Akty normatywne -sąto dokumenty zawierające normy, które nie są pisane tekstem ciągłym, lecz podzielone na odcinki. Norma prawna to reguła postępowania skonstruowana na podstawie przepisów prawa. Najmniejszą cząstką akm normatywnego jest przepis prawny.
2. trójeleineniowa koncepcja budowy normy prawnej (hipoteza dyspozycja sankcja)
Trójczłonowa koncepcja normy:
• H-D-S - koncepcja trójstopniowości. struktura trójelementowa:
określa osobę
określa wzór zachowania (nakaz. _zakaz)_
określa skutek naruszenia prawa
Hipoteza -określa adresata i okoliczności w jakich wyznacza mu się obowiązek określonego postępowania:
Dyspozycja wyznacza zakaz lub nakaz postępowania;
Sankcja -określa negatywne następstwa jakie spotkają adresata normy wyznaczonego w hipotezie . który w okolicznościach wyznaczonych również w tej hipotezie zachowa się w sposób niezgodny z regułą zachowania wyznaczonej w dyspozycji owej normy prawnej.
3. Sankcja i jej rodzaje