5743

Elementarne formy wynikają z podstawowych zasad decentralizacji: jest to min.: posiadanie przez niższy organ własnych kompetencji i brak liierarchicznego podporządkowania. Obok tych warunków stoją również i dalsze do któiych należą samodzielność finansowa. Założeniem jest by organ zdecentralizowany posiadał własne źródła dochodu oraz samodzielnie decydował o sposobie wydatkowania posiadanych środków finansowych. Niemniej jednak organ niższego stopnia uzależniony jest od organu wyższego stopnia, popada w zależność, która w zasadzie całkowicie przekreśla zasadę decentralizacji. Udzielenie bądź odmowa przydzielenia środków finansowych może być tylko i wyłącznie uzależniona od spełnienia przez organ niższy różnorakich żądań organów wyższego stopnia.

W przedstawiony sposób zasada decentralizacji w zasadzie tylko i wyłącznie teoretycznie przedstawiona jest jako element zasady demokratycznego państwa prawnego, gdzie tak naprawdę nie spełnia wszystkich wymogów, jeśli chodzi o jej podstawowe zadania i kompetencje wynikające z tej zasady.

Można również podzielić decentralizację na dwa je podstawowe człony, tj.: decentralizację terytorialną i decentralizację rzeczową.

Decentralizacja terytorialna polega na wyposażeniu organów administracji zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału administracyjnego w taki stopień samodzielności wobec organów nadrzędnych, który uzasadnia je za organy zdecentralizowane. Zasadniczym przykładem decentralizacji jest samorząd terytorialny.

Z kolei decentralizacja rzeczowa polega na powierzeniu samodzielnym organom lub organizacjom samorządowym zadań o poszczególnych rodzajach spraw. Przykładem w tego rodzaju decentralizacji jest samorząd zawodowy.

R. Kamiński w artykule pt.: Proces decentralizacji administracji publicznej” zadaje następujące pytanie:

Dlaczego państwo decyduje się na decentralizację swojej władzy"?

Demokracja jest formą ustroju państwa uznającą wolę większości obywateli za źródło władzy. Demokracja to m.in.: stwarzanie warunków dla autentycznego i dobrowolnego uczestnictwa w życiu publicznym. Organy wykonujące zadania administracji publicznej muszą te zasady uwzględniać zarówno w budowie struktur, jak też w metodach działania. „Samorząd swoje zadania wykonuje z większą kompetencją i zaangażowaniem, zgodnie z oczekiwaniami społeczności lokalnej. W samorządzie najpełniej urzeczywistnia się idea demokracji obywatelskiej”.¹

Ogólnie rzecz biorąc decentralizacja to przekazanie zadań i kompetencji administracyjnych rządu i administracji rządowej oraz związanych z nimi środkami finansowymi, samorządowi gminnemu, powiatowemu i wojewódzkiemu.

Samorząd terytorialny jest częścią władzy wykonawczej w państwie polskim. Istnienie samorządu stanowi podstawowy element zasady demokratycznego państwa prawnego. Samorząd terytorialny dzięki przekazanych mu uprawnień, sprawia, że działanie państwa zostaje w pewien sposób zawężone. Jednakże wynikają także pewne ograniczenia. Mimo, że samorząd posiada własną samodzielność, jest podporządkowany państwu, który decyduje o jego złożoności, formie organizacyjnej oraz o zakresie i formach jego działania i funkcjonowania.

Do zadań priorytetowych wykonywanych przez samorząd można zaliczyć : oświatę, służbę zdrowia, opiekę społeczną oraz finanse lokalne, ochronę środowiska naturalnego oraz utrzymanie ładu publicznego danej społeczności lokalnej będącej zabezpieczeniem życia

1    pracy.

Na podstawie wcześniejszego omówienia chciałabym zwrócić uwagę na dodatkową rzecz, o której można przeczytać w literaturze, gdzie poruszone zostało również zagadnienie

2

1

   R. Kamiński. Proces decentralizacji administracji publicznej, Księga Jubileuszowa J. Filipek, str.

143, Kraków