6503

uwagi, uwrażliwia słuch na barwę dźwięków i ich współbrzmienie, dostarcza wiele radości i przeżyć artystycznych.

Stawianie zadań twórczych wymaga szczególnej uwagi nauczyciela.

Powinien on przede wszystkim zachęcać do tworzenia wszystkie dzieci, a więc nie tylko zdolne, ale właśnie zalęknione, nieśmiałe, mało aktywne. Ta forma pracy uczy przełamywać opory, pobudza wyobraźnię, przyczynia się do aktywnej, twórczej postawy. Istotne znaczenie dydaktyczno-wychowawcze ma tu sam proces tworzenia, a nie wartość utworu, któiy nie może podlegać krytyce, zwłaszcza ostrej. Nauczyciel powinien w umiejętny sposób kierować procesem twórczym, stymulując inicjatywę dziecka, jednocześnie nie ograniczając jego wyobraźni. Podczas wspólnego tworzenia większych całości muzycznych z propozycji twórczych poszczególnych dzieci, rola nauczyciela polegać będzie na podejmowaniu wraz z dziećmi decyzji co do wyboru elementów najwłaściwszych dla danej całości i kierowaniu kolejnością ich wykonania. Uważać trzeba przy tym, aby nie wyróżniać stale tych samych uczniów. Inne dzieci mogłyby się poczuć pokrzywdzone lub niepełnowartościowe.

Podczas słuchania muzyki wysiłki nauczyciela powinny zmierzać w kierunku maksymalnego zaktywizowania uwagi uczniów, eliminowania nawyku słuchania biernego. Nauczyciel przez stałe i dyskretne kierowanie spostrzeżeniami uczniów powinien stopniowo doprowadzić do ukształtowania czynnej postawy odbiorczej. Tylko taka postawa jest gwarancją pełnej percepcji dzieła muzycznego i, co za tym idzie, jego emocjonalnego przeżycia.

Pojęcia i wiadomości muzyczne, które uczniowie powinni przyswoić sobie w poszczególnych klasach, należy wprowadzać w kolejności wynikającej z potrzeb aktualnie realizowanego repertuaru piosenek, utworów do wykonywania na instrumentach lub przeznaczonych do słuchania oraz tworzenia - z uwzględnieniem zasady stopniowania trudności. Opanowanie zakresu pojęć powinno opierać się na bezpośrednim działaniu, a nie teoretycznym objaśnianiu zagadnień. W niektórych przypadkach, jak na przykład przy wprowadzaniu wartości iytmicznych lub poznawaniu poszczególnych dźwięków, program sugeruje kolejność ich wprowadzania, uwzględniając w ten sposób zasadę stopniowania trudności. Stale poszerzający się zakres wiedzy, umiejętności i nawyków powinien wynikać z potrzeb dydaktycznych i zainteresowań dzieci.

Rozwijanie wyobrażeń słuchowych powinno odbywać się poprzez stopniowe poszerzanie materiału dźwiękowego, który podajemy w postaci gotowych wzorów melodycznych. Wzory te uczniowie opanowują najpierw na pamięć, uczą się grać, odczytują z gestów nauczyciela (fonogestyka), poznają ich zapis, a dopiero w ostatnim etapie próbują samodzielnie odczytywać z zapisu.

Przy tego typu zadaniach nauczyciel zawsze powinien pomagać takiemu uczniowi, który ma w tym zakresie trudności. Poprzez stopniowe rozszerzanie materiału dźwiękowego, począwszy od dwóch dźwięków, kształtuje się zdolność słyszenia i czytania w zakresie skali pentatonicznej i durowej oraz trójdźwięku minorowego. Stosowanie tych różnych skal ma na celu poszerzenie zdolności słyszenia i percepcji w zakresie różnorodnych systemów dźwiękowych

Przy ocenie uczniów w klasach początkowych powinno się brać pod uwagę ich postawę, zaangażowanie, inicjatywę i umiejętności, a nie wiadomości teoretyczne. W klasach I-III w miarę możliwości należy stawiać z muzyki tylko oceny pozytywne. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie takich warunków każdemu uczniowi, aby bez względu na swoje uzdolnienia miał możność wykazania się swoimi umiejętnościami. Wpłynie to korzystnie na jego samopoczucie i zapewni mu odnoszenie sukcesów. Jest to możliwe dzięki różnorodności form i treści zalecanych przez program. Ważną rolą nauczyciela jest powierzanie odpowiednich zdań poszczególnym uczniom, zgodnych z ich zainteresowaniami i możliwościami. Należy pamiętać o tym, że rozwój wrażliwości i uzdolnień muzycznych uczniów nie przebiega