6519

Pierwsza z funkcji nie ogranicza sił tylko do przekazywania wiedzy i kształtowania umiejłtnołci, ale i do wdrałania dorosłych słuchaczy do samo-dzielnego korzystania z najnowszych łrłdeł wiedzy i sposobłw uczenia sił. Nauczyciel ze wzglłdu na swojł funkcjł dydaktycznł rełyseruje sytuacje by wzbudził zainteresowanie i motywacje oraz ciekawołł ucznia do poznawania otaczajłcej rzeczywistołci oraz zmieniania jej. W tym celu sam musi posiadał specjalistycznł wiedzł niezbłdnł do nauczania danego przedmiotu oraz rłwnie wałna jest znajomołł ucznia( wiłc wiedza z psychologii i ogłlnopedagogiczna). Poza tym konieczne sł umiejłtnołci metodyczne i organizatorskie. Organizujłc zajłcia nauczyciel pozaszkolnych form ołwiaty musi pamiłtał, ił dorosły czło-wiek ma liczne obowiłzki do wypełnienia: rodzinne, zawodowe, społeczne i musi wybierał, ktłre w danej chwili sł wałniejsze. Dlatego inaczej przebiegał powinno przygotowywanie sił do zajłł.

Kałdy nauczyciel zawsze pełni funkcjł wychowawczł, co wynika z na-czelnych celłw wychowawczych wszystkich instytucji ołwiatowych. Pedago-dzy twierdzł, łe wychowujłc przekazuje sił okrełlone wzory postłpowania, ale takłe swojł osobowołł. Pamiłtał jednak naleły, łe dzielenie to nie powinno był narzucaniem. Słusznie, bowiem zauwała J. Kargul, łe „nauczyciel – wy-chowawca nie ma ani mołliwołci, ani nawet moralnego prawa narzucił doro-słym obligatoryjnej wizji łwiata, ustanawiał jedynie słusznych celłw łycio-wych, arbitralnie rozstrzygał, co jest dobre a co złł”.    „Szanujłc podmiotowo^ i

autonomił człowieka, wychowawca dorosłych przyjmuje na siebie – zdaniem M. Malewskiego – roił mediatora w jego zwiłzkach z rzeczywistołcił.” W wy-pełnianiu tej funkcji wałna jest umiejłtnołł posługiwania sił jłzykiem ojczy-stym, sztuka prowadzenia dyskusji i przekonywania, a sukces wychowawczy zaleły od ogłlnej kultury nauczyciela. Niezmiernie wałna jest teł tu umiejłt-nofił organizowania i kierowania zespołami ludzkimi.

Kolejnł funkcjł nauczyciela pracujłcego w pozaszkolnych formach ołwiaty zawodowej jest funkcja społeczno-łrodowiskowa. Polega ona na utrzy-mywaniu kontaktłw i wspłdziałaniu ze łrodowiskiem słuchaczy, a co za tym idzie łrodowiskiem pracy. Do wypełniania tej funkcji potrzebna jest wiedza z socjologii, ekonomii, pedagogiki, organizacji pracy, higieny społecznej i nauk politycznych. Jednak chodzi tu tylko o ogłlnł orientacjł w tych dziedzinach. Nauczyciel zwiłzany z pozaszkolnymi formami ołwiaty zawodowej po-winien teł prowadził działalnołł badawczł. S. Palka stwierdza, łe nauczyciel roił badacza przyjmuje v^wczas gdy:

a)    organizuje pracł badawczł uczniłw (chodzi głłwnie o stosowanie metody problemowej, ktłrł okrełla sił jako „uczenie sił przez badanie”);

b)    wykonuje zadania badawcze i rozwiłzuje problemy naukowe w obrłbie tej dziedziny wiedzy, ktłra jest zwiłzana z reprezentowanł specjalnołcił przed-miotov4»;

c)    rozwiłzuje problemy badawcze pedagogiczne, zwiłzane z v/B»asnł pracł dy-daktycznł, wychowawczł, opiekułczł, profilaktycznł, upowszechniajłcł ołwiatł – zarłwno na terenie placłwki ołwiatowej, jak i w łrodowisku lokal-nym.

Z funkcjł badawczł wiłłe sił funkcja innowacyjna, ktłra w pedagogice rozumiana jest jako zmiana wprowadzana w strukturze systemu dydaktyczno-wychowawczego jako całołci lub strukturze istotnych jego składnikłw majłca na celu dokonywanie ulepszeł.

Powyłsze funkcje wyznaczajł zakres działaInołci nauczyciela, natomiast ich konkretyzacja prowadzi do wyodrłbnienia zadał szczegłowych. J. Poplucz pisze, łe „zadania nauczyciela mołna sprowadził do kierowania uczeniem sił uczniłw, organizowania tego procesu, a wiłc do informowania, motywowania, naprowadzania, kontroli i korygowania wynikłw.” Literatura pedagogiczna wymienia szereg zadał, ktłre wypełnia nauczyciel. Nas jednak interesujł zada-nia charakterystyczne dla nauczyciela pracujłcego w pozaszkolnych formach ołwiaty zawodowej.

Przyjłł mołna, łe najwałniejsze z nich to:

• planowanie działalnołci ołwiatowo-wychowawczej w formach pozasz-kolnych;

• organizowanie procesu nauczania-uczenia sił oraz kierowanie procesem uczenia sił słuchaczy;

• przekazywanie wiedzy, kształtowanie umiejłtnołci, sprawnołci i