6540

samego i jego otoczenia, czemu bez specjalnej pomocy nie potrafią zaradzić rodzice, nauczyciele czy inni dorośli w zwykłych z nim kontaktach 2. def. w literaturze francuskiej jako nieprzystosowane społecznie są dzieci, które ze względu na swoje defekty fizyczne, psychiczne lub społeczne żyją w przewlekłym konflikcie z rzeczywistością, ze swym otoczeniem. Wymagają terapeutycznych oraz wychowawczych oddziaływań prewencyjnych, leczniczych i rehabilitacyjnych 3 def. Światowej Unii Organizacji Obrony Dzieci i Młodzieży — w Polsce rozpowszechniła Maria Grzegorzewska Młodzież niedostosowana społ. to zespół wszystkich nieletnich wymagających specjalnych metod wych. medyczno-psychologicznych i metycznych, tych wszystkich wobec których muszą być stosowane metody specjalne.

Def. w ujęciu wąskim. S. Grzegorzewska używała pojęcia niedostosowania społecznego w znaczeniu węższym i odnosiła go do dzieci i młodzieży z zaburzeniem zachowania spowodowanym negatywnymi warunkami środowiskowymi lub zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Grzegorzewska odnosiła to ujęcie do trudnych, uporczywych sposobów niewłaściwego zachowania dzieci. Węższe definicje bardziej ograniczają kategorię dzieci, którymi się zajmują. Dzieci te charakteiyzowane są jako przejawiające zaburzenia zachowania.

Wśród wąskich definicji:

1 ujęcie psychologiczne - psychologiczne przyczyny, skutki i konsekwencje nieprzystosowania społecznego. II. Spionek - uwzględnia głównie czynniki psychologiczne odpowiedzialne jej zdaniem za ukształtowanie określonych negatywnych form zachowania. Nieprzystosowane społecznie są dzieci, u których zaburzona jest sfera emocjonalno-wolucjonalna oraz rozwój charakteni i osobowości, co powoduje częste zakłócenia stosunków społecznych między dzieckiem, a jego otoczeniem. Za istotę nieprzystosowania uważa ona zaburzenia emocjonalne. Wg niej każde dziecko o zakłóconym życiu uczuciowym jest w pewien sposób społecznie nieprzystosowane. Z zależności od rodzaju zaburzeń emocjonalnych wyróżniła 2 kategorie dzieci. 1. 1 lyperaktywne - nadpobudliwe, impulsywne, agresywne. 2. Hypoaktywne - zahamowane, bierne, apatyczne, lękliwe. Pod względem trwałości zaburzeń życia uczuciowego podzieliła je na 3 grupy. 1. Zaburzenia łatwo odwracalne - u wszystkich dzieci, nie straszyć świadomie, utrata bezpieczeństwa. 2. Zab. Stanowiące reakcję na niekorzystne warunki wwhowawcze. które znikają po usunięciu tych warunków, np. w domu dziecka - adopcja. 3. Zab. Bardziej utrwalone, do których nie wystarcza zmiana otoczenia lecz muszą bvć stosowane specjalne metody wychowawczo terapeutyczne, np. 3 faza choroby sierocej. Według Spionek zaburzenia emocjonalne prowadzą do zaburzeń osobowości, te zaburzenia są rezultatem współdziałania wielu czynników rozwojowych, wśród których podkreśla ona nieprawidłowe oddziaływania wychowawcze i nieprawidłową atmosferę wychowawczą w domu i w szkole. Def. M. Przetacznikowa i M. Susułowska - zwracają uwagę na psychologiczne aspekty nieprzystosowania społecznego i def. je jako zaburzenia w zachowaniu występujące w stopniu silnym i głębokim, które utrudnia lub uniemożliwia jednostce normalne współżycie z innymi ludźmi. Autorki te odróżniają pojęcie nieprzystosowania i niedostosowanie społeczne jako różne stopnie nasilenia tego zjawiska. Wg nich nieprzystosowanie społeczne stanowi lżejszą formę zaburzeń w zachowaniu Jest ono nietrwałe i nie dotyczy całej struktury osobowości, kontakty jednostki ze środowiskiem nie są całkowicie zakłócone, natomiast niedostosowanie jest dalszą fazą zaburzeń w zachowaniu (większe nasilenie), która charakteryzuje się silniejszym i trwalszym zakłóceniem relacji interpersonalnych jednostki. Niedostosowanie przejawia się w nieprzestrzeganiu norm moralnych i społecznych obowiązujących w środowisku i ma charakter trwałej postawy. Za najbardziej charakterystyczne niedostosowania uważają one znaczne trudności lub całkowity brak umiejętności w nawiązywaniu kontaktu uczuciowego z innymi ludźmi. U dziecka niedostosowanego dominują pierwotne emocje jak gniew, strach czy zadowolenie wynikające z zaspokojenia potrzeb biologicznych. Uczucia wyższe moralne, etyczne nie są wykształcone. Dzieci nieprzystosowane społecznie wymagają oddziaływań pedagogicznych, a niedostosowane specjalnych zabiegów resocjalizacyjnych. Pojęcie nieprzystosowania należy łączyć ze zjawiskiem wykolejenia się i przestępczością nieletnich. Do grupy dzieci niedostosowanych społecznie zaliczają one psychopatów, charakteropatów i te dzieci, które nie wykazują cech psychopatycznych ani też zmian organicznych lecz są uwikłane w głębokie zaburzenia osobowości powstałe z różnych przyczyn. Def. najnowsze zbliżają do pojęcia zdrowia psychicznego. Hilgard - uważa, że osobę zdrową psychicznie można określić jako dobrze przystosowaną, co oznacza, że nie dręczy się ona niepotrzebnie konfliktami, podchodzi realistycznie do swoich problemów i godzi się z tym, co nieuniknione. Jednostką nieprzystosowaną jest osoba nie w pełni zdrowa psych. Zaburzona jej psychika wpływa negatywnie na jej zachowanie wobec jednostek i grup społecznych powodując zachwianie stosunków interpersonalnych. Patologie społeczne dzieci, młodzieży i dorosłych wynikają z patologii psychicznych. Zachwianie sfery psychicznej jednostki