39292

System organów państwowych, jego zasady organizacyjne i wzajemne stosunki między nimi stanowią zasadniczy trzon regulacji konstytucyjnych. Są to regulacje prawne, które musi zawierać konstytucja. Można wskazać bezpośredni wpływ następujących zasad ustroju politycznego na demokratyczny charakter systemu organów:

1)    zasada suwerenności narodu;

2)    z. podziału władzy;

3)    z. demokratycznego państwa prawnego;

4) z. systemu przedstawicielskiego;

5)    z. rządów parlamentarnych.

Z zasady suwerenności narodu wynika dla systemu organów p-cli szereg konsekwencji. Zwierzchnia władza narodu realizowana jest przez akt wyborczy, w wyniku, którego wyłaniane są organy przedstawicielskie. Stąd wynika wysoka pozycja ustrojowa parlamentu jako organu władzy ustawodawczej. Przesądza to również o miejscu ustawy w systemie źródeł prawa. W celu zabezpieczenia nadrzędnej pozycji prawnej konstytucji, a także wysokiej rangi ustawy konieczne jest wprowadzenie instytucji stojących na straży wymienionych aktów prawnych Zakłada to istnienie organu powołanego do badania konstytucyjności i legalności innych rodzajów aktów prawnych.

Najbardziej widoczny wpływ na kształt systemu organów, p-cli ma zasada podziału władzy. Art. 10 konstytucji RP: Ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Konsekwencje wynikające z tej zasady: odrębność organizacyjna władz, wzajemne ich oddziaływanie i równoważenie powodują podjęcie w konstytucji określonych regulacji. Prowadzi to do rozdzielenia władz i odpowiedniego ich usytuowania zapewniającego równorzędność.

Zasada demokratycznego p-a prawnego prowadzi do ścisłego rozgraniczenia kompetencji organów p-ch, do powołania instytucji prawnych stojących na straży przestrzegania tych zasad.

Zasada systemu przedstawicielskiego zapewnia wpływ wyborców na skład i funkcjonowanie parlamentu, i wyznacza relacje wzajemne między naczelnymi organami p-a. W pierwszym rzędzie chodzi tu o relację parlament-rząd, rząd -prezydent, prezydent-parlament. Przesądza to zarazem o cliarakterze systemu rządów przyjętego w danej konstytucji.

W RP panuje system parlamentarno-gabinetowy. System ten charakteryzuje szczególny układ stosunków wzajemnych między parlamentem, prezydentem i rządem. Wyraża się w tym, że rząd powoływany przez głowę p-a musi cieszyć się poparciem parlamentu. Inne cechy charakterystyczne tego systemu: 1) dualizm egzekutywy (prezydent i rząd z premierem na czele); 2) pozycją głowy p-a cechuje neutralność polityczna, gdyż organ ten nie odpowiada politycznie przed parlamentem, nie może być, więc odwołany. W konsekwencji prezydent może funkcje wykonywać samodzielnie, a jej akty wymagają kontrasygnaty członka rządu, który tym podpisem przyjmuje na siebie odpowiedzialność przed parlamentem; 3)rząd może istnieć i funkcjonować tylko wówczas, gdy posiada poparcie parlamentu w postaci wyrażonego mu wotum zaufania; 4)rząd ponosi solidarną odpowiedzialność przed parlamentem za swa działalność i może być odwołany. Istnieje też odpowiedzialność indywidualna członków rządu. Pociągnięcie członka rządu lub ministra do odpowiedzialności, przez odmowę zaufania lub wyrażenie wotum nieufności, oznacza obowiązek złożenia dymisji; 5) z istnieniem tego systemu wiąże się występowanie opozycji parlamentarnej; 6) w RP panuje system wielopartyjny, więc rząd ma zazwyczaj charakter koalicyjny.

Kształt i system organów p-ch y aaJgikJtfliifilyłiiai

Określając system organów, p-ch Konstytucja RP przyjęła za punkt wyjścia zasadę monteskiuszkowskiego trójpodziału władzy. Oznacza on zrównoważenie władz, współdziałanie, kontrolowanie, inspirowanie. Art. 10 Konstytucji-mamy 3podział władz i każda jest bilateralna (dwuelementarna).

2