6542

Wraz z narastaniem umiejętności podtrzymywania i nawiązywania kontaktów z innymi wzbogacają się stosunki społeczne, w jakie wchodzi jednostka, dzięki którym rozwija się w niej gotowość do postrzegania norm społecznych

Role społeczne występują zawsze w pewnych układach, systemach człowiek podejmując którąś z nich pełni ją zawsze ze względu na inną osobę lub osoby, wchodząc z nimi w ten sposób w określone stosunki. Stosunek między różnymi rolami jest zawsze wyznaczony pewnymi przepisami.

Norma grupowa istnieje wówczas, gdy jednostki wchodzące w skład grupy podzielają pozytywne postawy wobec przepisów wyznaczających sposoby ich zachowania, myślenia i odczuwania. Normy grupowe zawierają dwojakiego rodzaju informacje: określają pewne czynności, nakazy dotyczące zachowania się jednostek określonych sytuacjach oraz przewidują sankcje - dodatnie za podporządkowanie się nakazom lub ujemne w wypadku ich naruszania.

Zaakceptowanie jakiejś normy oraz jej internalizacja wymaga spełnienia przez jednostkę kilku wanuików, co oznacza, że musi ona;

-    postrzec fakt, że obowiązuje dany przepis, tzn. że inni ten przepis akceptują;

-    poznać treść normy, tzn. nakazy i sankcje w niej zawarte;

-    poznać korzyści, jakie płyną dla grupy lub większości jej członków z faktu przestrzegania przepisów zawartych w normie.

Kontrola społeczna - to reakcja grupy na zachowania jednostki, w których zawarta jest aprobata lub dezaprobata dla tych zachowań.

Porozumienie między członkami grupy służy wyrażaniu wzajemnych postaw, okazywaniu wzajemnej sympatii, pozwala na uwzględnienie i konfrontację poglądów jednostek.

Na terenie grupy, kształtują się u jednostki dyspozycje do społecznego zachowania. Mówimy o człowieku, że zachowuje się społecznie wtedy, gdy przestaje on myśleć o różnorodnych zjawiskach zachodzących w zespole tylko z punktu widzenia własnych potrzeb, a zaczyna traktować sprawy grupy w kategoriach interesów tej grupy, a następnie także interesów ogólnospołecznych.

U jednostki kształtuje się również umiejętność własnej oceny. Jednostka, wchodząc w różnorodne stosunki ról na terenie grupy, uświadamia sobie własną w niej pozycję, oczekiwania wobec siebie oraz uczy się coraz bardziej realistycznie przewidywać oceny grupy o sobie.

Najbardziej intensywny rozwój umiejętności postrzegania własnej pozycji w grupie przypada na okres dojrzewania, gdyż w tym czasie młodzi najbardziej interesują się swą osobą, zarysowują ideał własnej osoby, oceniają siebie w świetle tego ideału. Jednak człowiek ujmuje samego siebie, jak stwierdza G. H. Mead, nie bezpośrednio, lecz pośrednio - z punktu widzenia grupy.