6556

2

Problematyka oceniania uczniów zdominowała łamy wielu czasopism oświatowych od początku roku szkolnego 1999/2000. Nie jest to przypadek, bo kwestia oceniania w szkole jest obecnie najważniejszym problemem dla reformy oświatowej, tak jak rok temu programy nauczania.

2. PROC ES OCENIANIA WIEDZY UCZNIÓW 2.1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć

Analiza problemu dotycząca oceny szkolnej wymaga określenia niektórych podstawowych terminów niezbędnych do precyzyjnego ujęcia w języku naukowym rozwiązywanego zagadnienia.

I. Altszuler zwraca uwagę na wieloznaczność wyrazu ocena, którego używa się w znaczeniu procesu oceniania względnie jego rezultatu. W pierwszym przypadku ocena jest rozumiana jako diagnostyczna działalność szkolna, jako proces zdefiniowania stanu posiadania przez ucznia wiedzy z określonego przedmiotu nauczania. W sensie rezultatu posiadania przez ucznia wiedz z określonego przedmiotu nauczania. W sensie rezultatu procesu uczenia się ocena jest synonimem noty, czyli jednego ze stopni występujących w skali ocen oraz opinii nauczyciela o wynikach pracy ucznia.

Wincenty Okoń ocenę szkolną określa „...ustosunkowania się nauczyciela do osiągnięć uczenia, czego wyrazem może być wystawienie określonego stopnia szkolnego lub opinii wyrażonej w formie pisemnej czy ustnej”. Autor definiuje także pojęcie oceniania uczniów jako „proces wyrażania opinii o uczniach za pomocą stopni lub ocen opisowych, zarówno sporadycznie jak i co okres lub przy końcu roku szkolnego”.

Według Z. Zaborowskiego „samoocena” to „zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do swojej osoby, cech fizycznych i uzdolnień". Z podobnym, ale nieco szerszym ujęciem spotykamy się u L. Niebrzydowskiego, który samoocenę określa jako „... zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do swojej osoby, a w szczególności do swojego wyglądu, uzdolnień, osiągnięć, wiedzy, możliwości”.

2.2. Funkcja oceny szkolnej

Ocena szkolna pełni określone funkcje w stosunku do nauczyciela, ucznia i społeczeństwa. W stosunku do nauczyciela dydaktyczną funkcję ujmuje się w literaturze stwierdzeniem- „ bada skuteczność pracy nauczyciela”. Na tle tej funkcji jawi się następna również istotna funkcja diagnozy pedagogicznej rozumiana jako: ustalenie efektów, wyników nauczania,

wykrywanie braków, opóźnień, błędów w wiadomościach i umiejętnościach.

Racjonalna informacja diagnozująca daje możliwość dotarcia do przyczyn (np. słabych czy niewystarczających efektów) a także jest podstawą do oddziaływań terapeutycznych w zakresie usuwania opóźnień. Prognozujący aspekt oceny określa prawdopodobnie wyniki na przyszłość, które będą osiągane w procesie dydaktycznym przez konkretnego nauczyciela w danej grupie uczniowskiej.

2