6705

ukierunkowanych na określony przedmiot. Niemowlś w III i IV kwartale potrafi juł chwytak przedmiot pod kontroli wzroku, pokonywaj przeszkody w zdobyciu go.

Pierwsze doświadczenia zdobywane przez niemowlś sł wzmacniane kontaktem z matkł. Nie chodzi tylko o dostarczanie pokarmu, choł karmienie piersił jest niepowtarzalnym procesem bezsłownego dialogu. Ma w nim miejsce wymiana informacji. Dziecko i matka naprzemiennie przekazujł sobie komunikaty.

Towarzyszł temu podstawowe formy przywiązania, takie jak wodzenie przez dziecko wzrokiem za bliskł mu osobł, uśmiechanie siś, protest w postaci krzyku, gdy osoba ta oddala siś od dziecka.

Przejawami przywiśzania sś reakcje zarśwno wrodzone, jak przyswajane przez dziecko w pierwszych tygodniach Śycia. NiektŚre z nich majś czściowo charakter wrodzony, a czściowo sł wyuczone. NaleŚy do nich właśnie uśmiech, ktśry stanowi jednś z pierwszych oznak uspołecznienia. Świadczy on takłe o pojawiajŚcej siś u dziecka zdolności naśladowania, gdy obserwujłc uśmiechniłtś twarz matki, odpowiada tś sama reakcjł. NiemowlŚ oczekuje od osoby dorosłej sprawujłcej nad nim opiekł sygnału, Śe zostało dostrzełone, zaakceptowane i mołe liczył na dalszł wymianł bezsłownych komunikatłw.

Jednym z bardzo wałnych dołwiadczeł, ktłre umołliwiajł tego typu dialog, jest karmienie piersił. Pozwala ono na tworzenie jedynej w swojej rodzaju wiłzi, w ktłrej czynniki (przyjmowanie pokarmu) ŚŚczł sił z zadowoleniem, jakie daje bliskołł matki. Karmienie stwarza okazjł do pozostawienia w bliskości matki, ktłra z kolei doznaje satysfakcji płynłcej z faktu, Śe niemowlś w jej ramionach czuje sił najlepiej. Tak wiłc mołna zorientował sił, Śe proces karmienia zapewnia uspokojenie. CzynnoŚŚ fizjologiczna, jakł jest przyjmowanie pokarmu staje sił zarazem ŚrłdŚem niepowtarzalnych wrałeł dotykowych zarśwno dla matki, jak i dla dziecka.

0 znaczeniu tej wiłzi, jakł daje w pierwszym roku Śycia stały kontakt z matkł, Świadczł zachowania zaobserwowane u dzieci, ktłre z rłnych wzglłdłw zostały w tym okresie pozbawione opieki macierzyłskiej. Jeśli nigdy wcześniej jej nie zaznały (jak np. niemowlłta umieszczone w domu dziecka zaraz po urodzeniu), to nastłpstwa tego typu dołwiadczeł nie przebiegajł w tak gwałtowny sposłb, jak w przypadku dzieci doświadczajłcych rozłąki z domem rodzinnym. Wystłpujł u nich objawy tzw. choroby sierocej, majłcej niekiedy postał powałnych zaburzeł w zachowaniu, ktłrym towarzyszy brak łaknienia, apatia, stereotypowe bezcelowe ruchy.

Dziecko przychodzi na Świat otwarte na doświadczenia zwiłzane z otaczajłcym go Światem. Drzemił w nim mołliwołci rozwoju skomplikowanych umiejłtnołci i zdolności. BiernoŚŚ charakteryzujłca pierwsze tygodnie Śycia dziecka, jest pozorna. Dziecko ma umiejłtnołci szybkiego, człsto niezamierzonego uczenia sił. Rodzice sł niekiedy przekonani, Śe w pierwszym okresie po urodzeniu dziecko, nie potrzebuje niczego innego, poza codziennym pielłgnowaniem, karmieniem i utrzymaniem w czystości. Tym czasem juł w łonie matki dziecko zdobywa pewne doświadczenia ruchowe, a takłe słyszy dochodzłce z otoczenia dłwiłki. Sam porłd stanowi dla noworodka duły stres. Z dotychczas spokojnego i ustabilizowanego Środowiska przenosi sił do Świata ciłgłych zmian i przełył. Rozbij dziecka zaczyna sił zatem na długo przed urodzeniem.

W przypadku układu nerwowego noworodka, jeszcze nie dojrzałego i nie zdolnego do kontrolowania sił, odznacza sił dułł wraśliwołciś. Wszystkie silniejsze bodłce, noworodek odbiera z dułym natłeniem, chodł nie zawsze na nie reaguje. Ssanie jest funkcjł zapewniajłcł utrzymanie przy Śyciu i najwcześniej bywa ono przez dziecko kojarzone z doznaniami dotykowymi, z braniem przez matkł na rłce. Juł w pierwszych dniach Śycia, dziecko odwraca sił do piersi matki i szuka z nił kontaktu, gdy jest głodne.

Powstajł przy tej okazji pierwsze odruchy warunkowe, zwiłzki przyszłego procesu uczenia sił, a siła i tempo reakcji dziecka juł w pierwszych tygodniach mołe był cechł charakteryzujłcł jego płniejsze zachowanie.

W pierwszych miesiłcach Śycia szybko dojrzewajł u dzieci pewne struktury nerwowe, umołliwiajłce kont roił nad ruchami. SŚ to przede wszystkim nieskomplikowane ruchy, polegajłce na chwytaniu i zaciskaniu w piłstce uchwyconych przedmiotłw. Dziecko mołe w ten sposłb przybliłał do siebie rzeczy znajdujłce sił w zasiłgu jego rłk. Jest to bardzo wałna dla rozwoju czynnołł