6793

Informacje ogólne

Japonia, obejmująca ponad 4000 większych i mniejszych wysp na Oceanie Spokojnym, rozciąga się na obszarze 378 tys. km2, jednak tylko 15% ziemi nadaje się do uprawy rolnej. Ludność Japonii liczy 124 min (1992), z czego 26% żyje w metropolii Tokio. Średnia gęstość zaludnienia - 314 mieszkańców na km2.

Japonia jest jednym z najbogatszych krajów świata. Kraj dzieli się na 47 prefektur i 3238 gmin.¹

Już od ponad stu lat japońskie szkolnictwo poddawane jest co pewien czas gruntownym reformą Pierwsza z nich miała miejsce w tzw. epoce Meiji (1868 - 1912) kiedy to usunięto rządy szoguna i przystąpiono do modernizacji kraju na wzór zachodni. Wtedy wydano też rządową „ustawę o edukacji”(1872) która zapoczątkowała rozwój nowoczesnego systemu szkolnego w Japonii . W latach 1886 - 1916 zintensyfikowano te modernizacyjne poczynania, po czym nastąpił okres ekspansji edukacyjnej (1917 - 1937) i związanej z nim rozbudowy szkół różnych typów i poziomów, łącznie z uniwersytetami. Z kolei lata 1937 -1945 przyniosły uniformizacje i faszyzacje edukacji japońskiej, okres powojenny - jej demokratyzacje. Wyrazem przemian jakie zaszły w tej edukacji po 1945 roku jest chociażby artykuł I „zasadniczego prawa o wychowaniu”, który głosi że „edukacja powinna zmierzać do pełnego rozwoju osobowości do wychowania ludzi zdrowych pod względem umysłowym i fizycznym miłujących prawdę i sprawiedliwość , ceniących pracę, wskazujących głębokie uczucie odpowiedzialności, wyposażonych w niezależne wartości duchowe oraz budujących pokojowe państwo i społeczeństwo.”²

Dostrzeganie znaczenia oświaty i kształcenia obywateli można zaobserwować XIX wieku. Już wtedy w Japonii powołano 17 000 szkół. Tak szeroko zakrojone kształcenie umożliwiło zmniejszenie stopnia analfabetyzacji do 50% ogółu mężczyzn i 15% kobiet. Sytuacja ta jeszcze bardziej zmieniła się po II wojnie światowej. W ostatnich latach Japonia zajmuje na świecie czołowe miejsce pod względem tempa rozwoju gospodarczego. Źródła sukcesów gospodarczych, techniczno-przemysłowych i społecznych należy upatrywać w rozwoju oświaty i wychowaniu młodego pokolenia. Do rozwoju oświaty po II wojnie światowej w znacznym stopniu przyczyniły się Stany Zjednoczone Ameryki Płn. (USA) - państwo okupujące Japonię po zakończeniu wojny. Wprowadzane wówczas zmiany w systemie kształcenia i upowszechniania nowoczesnej wiedzy wzorowane były na strukturach szkolnictwa amerykańskiego. Zmiany te przetrwały do chwili obecnej.

Modernizację japońskiego systemu kształcenia rozpoczęto od rozbudowy i upowszechniania szkolnictwa podstawowego, które stało się obowiązkowe dla wszystkich od

1

   R Padiociński: Współczesne systemy edukacyjne. Warszawa 2000, IBE, s. 121

2

   Cz. Kupisiewicz: Koncepcje reform szkolnych w wybranych krajach świata na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa 1995. „Żak”, s. 48