6840

WYCHOWANIE W STAROŻYTNEJ GRECJI (temat 2)

Ludność grecka była niezmiernie uzdolniona, ruchliwa, pracowita i pomysłowa. Ich wrodzona żywotność umysłu i ciekawość pobudzała tę ludność do pogłębiania i wyjaśniania sobie wszelkich zjawisk, a ich trzeźwość poglądów skłaniała Greków do szukania sposobów pozwalających na wpływanie na otaczające ich zjawiska. Gracy stworzyli kulturę, cywilizację, która nie tylko podbiła wybrzeże śródziemnomorskie, ale także miała ogromny wpływ na życie duchowe europy do dnia dzisiejszego włącznie.

Szczepy helleńskie nie stanowiły jedności państwowej. Rozbicie społeczeństwa greckiego na szereg drobnych państewek, które współzawodniczyły między sobą było źródłem ich słabości politycznej i doprowadziło w rezultacie do ich upadku. W dziejach Grecji można wyróżnić następujące okresy:

Kultura mykeńska (stworzona przez achajów) -1600-1100 pne, kiedy to kształtuje się ustrój niewolniczy mający początkowo charakter patriarchalny ( niewolnicy mogli zakładać rodziny), a wychowanie młodzieży ograniczało się do przygotowania jej do rzemiosł wojennego.

Okres ciemny-1150-900 pne tzw. okres homerowski- naprawdę to mało wiemy na jego temat Pod koniec okresu łiomerowskiego powstaje „Iliada” i „Odyseja”, które odegrały ogromną rolę w kształtowaniu się kultury europejskiej. Powstają też państwa-miasta i obowiązuje homerowski ideał wychowania opierający się na KALOKAGATHI oraz na wycli. fizycznym i muzycznym.

Okres archaiczny-900-480 pne- Rozkwit i rozwój państw-miast. Największe znaczenie w tym okresie uzyskała Sparta, w której kształtuje się spartański ideał wychowania.

Okres klasyczny -480-330 pne - kiedy to Ateny zdobywają większe znaczenie wśród państw-miast greckich i upowszechnia się ateński ideał wychowania.

Okres hellenistyczny-330-30 pne- będący początkiem upadku państwa greckiego. Pod koniec tego okresu rozpoczyna się okres cesarstwa rzymskiego kiedy to Grecja przechodzi pod panowania Rzymu Następuje stapianie się kultury greckiej z innymi kulturami. Wykształca się program 7 sztuk wyzwolonych: gramatyka, retoryka, dialektyka, geometria, arytmetyka, muzyka, astronomia.

Poszczególne państwa-miasta miały swój własny ustrój polityczny, odrębny obyczaj w życiu towarzyskim i duchowym. Jednolity podkład rasowy zapewniał jednak kulturze helleńskiej pewne zasadnicze tysy, dzięki którym Greka można było poznać wśród cudzoziemców. Jednak w obrębie kultury ogólno plemiennej istniało wiele odrębności szczepowych i prowincjonalnych, które ścierając się ze sobą, rozwijało bogactwo kultury greckiej. Różnice między poszczególnym ludami państw-miast wywołały też pewne różnice w sposobie wychowania młodego pokolenia. Pod względem budowy społeczelistwo helleńskie dzieliło się na 2 zasadnicze warstwy: wolnych i niewolników. Oczywiście wszystkie skarby kultury były przeznaczone tylko dla ludzi wolnych, czyli Greków-obywateli, którzy o ile buli zamożni, posiadali niewolników do pracy fizycznej, rolnej, rzemieślniczej i prac domowych. Grak-obywatel w państwie poświęcał się zajęciom publicznym, do których zaliczano: politykę, wojnę, sprawy umysłowe. Syn Greka-obywatela nie kształcił się po to, aby przygotować się do pracy zarobkowej, ale po to aby w przyszłości podjąć obowiązki obywatela. Dlatego też początkowo tj w okresie ciemnym Grecy nie potrzebowali kształcenia zawodowego, technicznego bądź egzaminów. Całe wychowanie dziecka czy młodzieńca greckiego miało za zadanie przygotowania go do pełnienia obowiązków obywatelskich. Od VII w pne tj. jeszcze w okresie homerowskim rozpadać zaczął się w Grecji dotychczasowy ustrój rodowy a zaczął utrwalać się podział społeczności na stany. Prawodawstwo greckie dokładnie określało obowiązki każdego stanu względem państwa, oraz związane z przynależnością do danego stanu przywileje.

Państwo greckie miało charakter militarny, gdyż jego głównym zajęciem była wojna prowadzona ze współplemiennym sąsiadem o wpływy polityczne, terytorialne, interesy handlowe, kolonie (umieszczano w nich nadmiar własnej ludności). Nic więc dziwnego, że wychowanie dzieci i obowiązki obywateli były podporządkowane militarnemu charakterowi państwa. W Grecji potrzebni byli tzw. tędzy żołnierze, zdolni wodzowie i dobrzy urzędnicy, na których kształcono dzieci ludzi wolnych (a nie uczeni i literaci). W związku z tak określonym celem wychowania przede wszystkim w Grecji troskliwą opieką otaczano rozwój fizyczny dzieci i młodzieży.

Wychowanie fizyczne (okres homerowski)

W Grecji szczególnie dbano o ciało, które było najpierw wzmacniane i hartowane, a następnie ćwiczono jego zwinność i gibkość. Do tego celu oprócz dużej ilości zabaw i gier, któiymi zajmowano dziecko w wieku chłopięcym, ustalił się w zwyczaju greckim program wychowania gimnastycznego młodzieży. Stanowił go tzw. PANTATHLON, do którego zaliczano: skakanie, bieg, rzut dyskiem i dzidą, mocowanie się. Program ten zawierał zwykłe ćwiczenia fizyczne, które traktowano jako wstęp do późniejszego wychowania