Przedsiębiorca jest zobowiązany wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości nie później niż w ciągu 2 tygodni od zaprzestania płacenia długów.
W sferze skutków, jakie ogłoszenie upadłości powoduje dla osoby upadłego, należy przede wszystkim wymienić obowiązek wskazania i wydania syndykowi całego majątku, który przechodzi z tą chwilą pod zarząd syndyka.
Skutki dotyczące zarządzania majątkiem: z mocy samego prawa upadły traci możność zarządzania swoim majątkiem, korzystania z niego i dysponowania nim. Majątek ten wychodzi spod jego władzy i staje się tzw. Masą upadłości. Masą upadłości zarządza syndyk pod nadzorem sędziego komisarza i na niego tez przechodzą wszelkie uprawnienia związane z zarządzaniem, a w szczególności prawo dokonywania czynności prawnych dotyczących tego majątku.
Zobowiązania pieniężne upadłego bez względu na ustalony termin wymagalności stają się płatne z dniem ogłoszenia upadłości. Zobowiązania niepieniężne ulegają przekształceniu w pieniężne i stają się niezwłocznie wymagalne.
Umowy najmu i dzierżawy nieruchomości należących do upadłego pozostają w mocy. Umowy o prace pozostają w mocy, syndyk jednak może je rozwiązać w trybie przewidzianym w przepisach prawa pracy. Inne umowy na ogół są rozwiązywane z chwilą ogłoszenia upadłości.
Z chwilą ogłoszenia upadłości prawo zawierania umów i dokonywania innych czynności prawnych przechodzi na syndyk masy upadłościowej. Tym samym dłużnik - osoba fizyczna osobiście, a osoba prawna przez swoje organy - tracą możliwość dokonywania czynności prawnych.
Postępowanie upadłościowe ma na celu stopniową likwidację spraw i majątku upadłego.
W celu wykonania tego zadania sąd powołuje syndyka, który obejmuje majątek upadłego, zarządza nim i przeprowadza jego likwidację.
Postępowanie upadłościowe (fazy):
syndyk zawiadamia o upadłości izbę skarbową, banki i instytucje, w których upadły ma majątek, urzędy kolejowe, pocztowe i in., a także znanych wierzycieli.
Na podstawie spisu inwentarza i innych dokumentów syndyk sporządza bilans i przedstawia go sędziemu-komisarzowi.
Syndyk przystępuje do likwidacji majątku (na podstawie listy wierzytelności złożonej w sekretariacie sądu - w ciągu 2 tygodni każdy wierzyciel może wnieść sprzeciw, który jest rozpatrywany przez sędziego-komisarza)
Po zlikwidowaniu majątku i ustaleniu wierzytelności następuje podział uzyskanych funduszów między wierzycieli na podstawie planu podziału (kolejność: koszty postępowania upadłościowego, należności z umów wzajemnych, podatki i inne daniny) Postępowanie układowe.
Znajdujący się w złej sytuacji przedsiębiorca chcąc uniknąć upadłości może podjąć próbę zawarcia układu z wierzycielami. Temu celowi służy prowadzone pod nadzorem sądu gospodarczego postępowanie układowe.
Otwarcie postępowania układowego sąd podaje do publicznej wiadomości. Od chwili wszczęcia postępowania podmiot gospodarczy zostaje poddany nadzorowi. Dłużnik nie traci wprawdzie prawa zarządzania majątkiem i kierowania działalnością przedsiębiorstwa, jednakże wszystkie czynności prawne wykraczające poza granice zwykłego zarządu wymagają zgody nadzorcy sądowego.
Po upływie terminu przewidzianego na sprawdzenie wierzytelności, sędzi-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, na które wzywa dłużnika i nadzorcę sądowego. Jednocześnie doręcza wierzycielom propozycje układowe dłużnika. Na zgromadzeniu dłużnik i wierzyciele mogą zgłaszać zmiany i uzupełnienia propozycji układowych. Po ustaleniu ostatecznej wersji, sędzia-komisarz poddaje projekt układy pod głosowanie. Układ jest przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli, mających łącznie 2/3 ogólnej sumy wierzytelności.
Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego układ dłużnik odzyskuje całkowitą możność zarządzania majątkiem, chyba że układ przewiduje ograniczenia do czasu wykonania układu. Jeżeli zgromadzenie wierzycieli podjęło stosowną uchwałę, sąd wyznacza kuratora nadzorującego wykonanie układu. Ma on prawo sprawowania kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa.