7372

OPERACJE LOKACYJNE Lokaty międzybankowe

Banki mają obowiązek utrzymania płynności, polegającej na zapewnieniu terminowego regulowania zobowiązań. W tym celu banki utrzymują pewne rezerwy środków płynnych, m.in. w postaci lokat w bankach współpracujący di oraz w banku centralnym. Banki lokują środki w banku centralnym (NBP) na rachunku rezerw obowiązkowydi i na radiunku bieżącym. Rezerwę obowiązkową stanowi wyrażona w procentach część środków pieniężnych zgromadzonych przez poszczególne banki na rachunkach wkładów a vista i terminowych. Utrzymywanie rezerwy obowiązkowej i dokonywanie odpowiednich operacji należy do podstawowydi obowiązków banków. W razie naruszenia tego obowiązku bank musi zapłacić karne odsetki na rzecz NBP.

Utrzymywanie w NBP lokat dobrowolnydi zależy od poziomu stopy procentowej płaconej przez NBP i inne banki. Ten rodzaj operacji lokacyjnych wiąże się z funkcjonowaniem międzybankowego rynku pieniężnego.

Do tradycyjnydi lokat międzybankowych można zaliczyć lokaty krótkoterminowe w rachunkach terminowych (np. lokaty 24-godzinne, 7-dniowe, 14-dniowe, na żądanie itp.) W Polsce rynek lokat międzybankowych powstał w 1990 roku. Początkowo na tym rynku przeważały lokaty 3- i 6-miesięczne, ale już w 1992 terminy lokat wyraźnie się skracały. Obecnie największy udział w rynku mają lokaty krótkoterminowe - do 1 miesiąca. Prasa ekonomiczna publikuje średnie stopy oprocentowania lokat, przy użyciu następujących terminów:

•    WIBOR (Warsaw Interbank Offered Ratę) - średnia stopa oprocentowania kredytów oferowana w Warszawie.

•    WIBID (Warsaw Interbank Bid Ratę) - średnie oprocentowanie, jakie bank gotów jest zapłacić za pozyskiwany depozyt,

•    Overnight (O/N) - termin jednodniowy. Bank pożyczający pieniądze otrzymuje je w dniu zawarcia transakcji, a zwraca w następnym dniu roboczym

•    Tom/next (T/N) - termin jednodniowy, ale pieniądze docierają do banku biorącego depozyt dopiero następnego dnia po transakcji, a zwracane są w kolejnym dniu roboczym

•    Spot/next (S/N) - dotyczy także transakcji jednodniowych, ale bank dający lokatę przekazuje pieniądze dopiero w drugim dniu roboczym po zawarciu umowy, a zwrotu domaga się następnego dnia roboczego.

Stawki WIBOR i WIBID wyliczane są także dla 1 tygodnia (IW). 2 tygodni (2W), 1 miesiąca (IM). 2 miesięcy (2M) i 3 miesięcy (3M).

OPERACJE BIERNE

Operacje bierne (pasywne) polegają na gromadzeniu środków pieniężnych różnych klientów, aby łącznie z \Masnymi zasobami banku lokować je w zyskownych operacjach czynnych, czyli udzielanych kredytach, nabywanych papierach wartościowych, korzystnych lokatach w innych bankach itp. Źródłem środków gromadzonych w ramach biernych operacji banku mogą być:

-    wkłady oszczędnościowe ludności;

-    pieniądz transakcyjny i lokaty terminowe jednostek gospodarczych przechowywane na rachunkach ban ko wy di;

-    środki pieniężne sfery budżetowej, różnych instytucji i organizacji przechowywane na rachunkach bankowych:

-    lokaty przyjmowane od innych banków;

-    kredyt refinansowy zadawany w banku centralnym (NBP).

2