Ustalenie jaka norma obowiązuje w danym przypadku polega na:
1. ustaleniu, że jest to norma prawa obowiązującego
2. na stwierdzeniu jej zastosowania do rozstrzyganego przypadku
Teorie dowodowe:
legalna, czyli formalna teoria dowodowa (w naszym porządku prawnym nie istnieje, występowała w średniowieczu), polega na tym, że prawo nie tylko określa jakie są środki dowodowe, ale z góry określa moc czy też wiarygodność poszczególnych dowodów (np. zeznanie kobiety jest mniej warte niż zeznanie mężczyzny)
swobodna ocena dowodów - swobodna, ale nie dowolna, występuje współcześnie; (art. 7 Kodeksu Postępowania Karnego) organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia zawodowego; dowodem w sprawie może być wszystko oprócz zeznania uzyskanego nielegalnie (pod wpływem tortur), zeznania duchowego, co do faktów w czasie spowiedzi, u adwokata przy okazji świadczenia komuś pomocy prawnej
Ideologie stosowania prawa:
~ ideologia wiążącej decyzji stosowania prawa oparta na założeniu, że prawo stanowi zupełny system norm niesprzecznych i hierarcłiicznie ułożonych. Proces stosowania prawa przebiega według pewnego schematu, od którego sędzia nie odbiega, czy tez nie powinien odbiegać. Sędzia może tylko stosować prawo, a nie tworzyć je. Jest to teoria związana z pozytywizmem prawniczym, a dobra jej ilustracją są słowa Montesąuieu: „Sędzia jest ustami ustawy.”
~ ideologia swobodnej decyzji stosowania prawa oparta na założeniu, że prawo nie jest systemem doskonałym, zawiera luki, wewnętrzne sprzeczności i często trudno wskazać obowiązujące reguły ogólne. Dlatego prawo powinno być stosowane zgodnie z jakimiś ideałami. Różne nurty myślenia prawniczego: szkoła prawa natury, funkcjonalizm, realizm prawniczy - amerykańska koncepcja - na treść wyroku ma także wpływ stan psychiczny i fizyczny sędziego
~ ideologia racjonalnej i praworządnej decyzji stosowania prawa - prof. Wróblewski -prawo nie powinno być stosowane według powyższych ideologii, sędzia nie może być automatem i zupełnie swobodnym; organ stosujący prawo jest związany ustawami, ale ma pewne luzy decyzyjne, czyli możliwość dokonywania wyborów aksjologicznych