7414

2

l.Niob

4i Nb

Niobium

Niob został odkryty w 1801 r. przez brytyjskiego chemika Charlesa Hatchetta.

Jest stalowoszarym połyskliwym, kowalnym i ciągliwym metalem należącym do bloku metali przejściowych. Jego własności mechaniczne w dużej mierze zależą od czystości. Ma dość wysoką temperaturę przejścia w stan nadprzewodnictwa, a niektóre jego związki (np. Nb₃Sb, NbjSn, NbjGe) stają się nadprzewodnikami w okolicach 20K. Niob, po podgrzaniu, pali się w powietrzu i reaguje z tlenem, azotem, wodorem i halogenkami. Jest odporny na działanie większości kwasów.

Występowanie:

Pierwiastek ten występuje zwykle z tantalem. Duże złoża niobu występują w Nigerii i Zairze. Zawartość w skorupie ziemskiej - 0,02% wag.

Głównymi minerałami są:

-kolumbit (Fe,Mn)(Nb,Ta)₂06.

-pirochlor Na, Ca, Nb^OoF,

-samarskit(Y,Er,Ce,U,Fe,Th)(Nb,Ta,Ti)206,

-polikras (Y,Ca,Ce,U,Th)(Ti,NWTa)20*

-łopaiyt (Na,Ce,Ca)2(Nb,Ti)2C^.

Otrzymywanie:

Punktem wyjścia w metodach otrzymywania niobu jest oczyszczenie go od domieszek tantalu i doprowadzenie do postaci tlenku niobu (Nb20s). Wykorzystuje się do tego szereg skomplikowanych reakcji. Otrzymany tlenek redukuje się węglikiem niobu (NbC). Oczyszczanie wykonuje się metodą epitaksjalną.

Wykorzystanie:

Podstawową gałęzią przemysłu, w której wykorzystuje się niob jest metalurgia, gdzie jest ważnym składnikiem stali (ferroniob). Stale takie odporne są na działanie korozyjnych substancji, zwłaszcza w wysokiej temperaturze. Metal ten dodawany jest również do stopów miedzi, zwiększając jej odporność termiczną.

Węglika niobu używa się jako środka antykorozyjnego. Jego zdolność do wchłaniania gazów wykorzystywana jest w technice próżniowej (lampy elektronowe i ostatnie stopnie pomp próżniowych). W technice jądrowej jest używany m.in. jako materiał do budowy układów cliłodzących reaktora, gdzie cliłodziwem są ciekłe metale (np. sód).