Nie bójmy się, że z tego powodu nie zdążymy zrealizować zaplanowanego na daną lekcję tematu. O wiele więcej pożytku może przynieść dla ogólnego rozwoju ucznia odpowiednio skomentowana i naświetlona konkretna sytuacja, niż kontynuacja zaplanowanego tematu zajęć dydaktycznych.
Nauczyciel nie ma prawa lekceważyć lub bagatelizować uczuć i stanu psychicznego tych z którymi pracuje. Powinno go cechować podmiotowe podejście do ucznia, zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa i akceptacji. Aby nauczyciel mógł pomagać w rozwoju musi umieć podejść do ucznia jako do osoby czującej, myślącej, mającej prawo do szacunku, wolności i do uczenia się czyli popełniania błędów.
Powinien udzielać pochwały, która jest motorem dalszych sukcesów i doceniać nawet najmniejsze starania ucznia.
Nauczyciel mówi dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi - bo to mobilizuje je do działania, wskazuje jego mocne strony.
O wiele lepiej jest stworzyć sytuację, która nabierze zupełnie innego charakteru niż konflikt.
Środkiem rozładowania napiętej sytuacji powstrzymywania gniewu jest humor.
Nauczyciel wesoły, pogodny, który nie wpada w gniew z byle powodu, jest łubiany i szanowany przez dzieci. Brak poczucia humoru przeszkadza w znalezieniu wspólnego języka z dziećmi, rodzi nieufność. Musimy pamiętać, że nie ma wśród dzieci - złoczyńców, a jeśli już się tacy pojawią - to są oni wytworem zła i uleczyć ich może tylko dobro i optymizm nauczyciela.
Bardziej niż ognia wystrzegać się trzeba szyderstwa. Nauczycielowi udało się zbesztać ucznia, urazić jego ambicję: wpisał mu uwagę w dzienniczku i gdzieś w głębi świadomości zrodziła się myśl: uwagę przeczyta ojciec ucznia, więc go ukarze. W głębi serca nauczyciela zakiełkowało szyderstwo, radość z cudzej porażki.
Nietolerancja wobec psot i figlów dziecięcych czyni nauczyciela chłodnym moralistą, sumiennym nadzorcą, znienawidzonym przez dzieci, które odpłacą mu się za ciągłe uwagi i zrzędzenie, starają się go wyprowadzić z równowagi. Życzliwość i rozumna dobroć to podstawa więzi pedagoga z dziećmi.
Do zasadniczych obowiązków wychowawcy względem uczniów należy poznanie zespołu swej klasy i każdego ucznia oraz jego środowiska rodzinnego, a także systematyczna kontrola frekwencji i analiza absencji uczniów w każdym tygodniu, miesiącu, czy półroczu i w końcu roku szkolnego. W przypadku uczniów trudnych wychowawczo i wykolejających się jest obowiązany dokonać dokładniejszego zbadania źródeł i przyczyn negatywnych manifestacji za pomocą metod ankiety-wywiadu, czyli sondy środowiskowej. Każdy wychowawca powinien otaczać specjalną opieką uczniów zaniedbanych i opóźnionych w nauce, docierać do przyczyn tego zjawiska.
Poza tym wychowawca klasy czuwa, aby każdy nauczyciel uczący w jego klasie miał autorytet moralny, autorytet wiedzy i taktu pedagogicznego.
Wychowawca klasy jest zobowiązany zaznajomić nauczycieli uczących w jego klasie z typologią swych uczniów, ich trudnościami, zwłaszcza tych jednostek, którym może grozić wykolejenie.
Do funkcji nauczycieli wychowawców należą także obowiązki względem rodziców uczniów. Trzeba najpierw poznać środowisko rodzimie swych uczniów na podstawie ankiety-wywiadu. Dokonać wyboru rady rodziców, uwzględnić plan pedagogizacji rodziców, np. na następujące problemy:
• co znaczy wychowanie w rodzinie?
• prawidłowe i nieprawidłowe wychowanie w rodzinie
• trudności wychowawcze w rodzinie
• jak dziecko ma się w domu uczyć odrabiać lekcje?
• wychowanie zdrowotne i fizyczne dzieci
• itp.
2