Odliczanie
• Odliczania i sprawdzenia obecności nigdy nie można pominąć. Prowadzący musi wiedzieć, ile osób uczestniczy w ćwiczeniach, czy nie dołączył się do grupy ćwiczebnej ktoś nowy, nieprzewidziany.
Jeżeli tak, to prowadzący powinien sprawdzić, czy ma prawo zezwolić mu na ćwiczenie (w przypadku osób niepełnosprawnych udział w ćwiczeniach powinien być potwierdzony zleceniami lekarskimi). W przypadku osób zdrowych prowadzący sam, na swoją odpowiedzialność, może zezwolić na udział w ćwiczeniach.
• Odliczanie jest również warunkiem podziału na mniejsze grupy do ćwiczeń i umożliwia właściwe ustawienie w kolumnie ćwiczebnej.
• Odliczanie, sposób zbiórki, ustawienie w kolumnach ćwiczebnych powinno być zgodne z regulaminem musztry.
• Wychowawcze znaczenie ćwiczeń porządkowych polega głównie na ukierunkowaniu ćwiczących na oczekujące ich zadania lekcji.
• Ćwiczenia porządkowo-dyscyplinujące pozwalają (w miarę możliwości) na zorganizowanie ćwiczących do ćwiczeń.
Zbiórka
• Prowadzący staje twarzą do ćwiczących i wydaje komendę do ustawienia się na zbiórkę. Ręka wskazuje miejsce zbiórki. Bardzo ważne jest, ażeby postawa prowadzącego była czynnikiem mobilizującym ćwiczących. Musi to być postawa sprężysta, a nie niedbała (np. z rękami w kieszeniach). Komenda składa się z zapowiedzi i hasła, np. w dwuszeregu - zbiórka. Zapowiedź „w dwuszeregu" powinna być wypowiedziana głośno i dobitnie. Po krótkiej przerwie wypowiedzieć hasło „zbiórka", krótko i dobitnie. Jednocześnie prowadzący wskazuje ręką miejsce zbiórki. W czasie wydawania komendy prowadzący stoi twarzą do ćwiczących.
• Zapowiedź komendy powinna być sygnałem dla ćwiczących do przybrania postawy zasadniczej lub innej skorygowanej. W przypadku osób niepełnosprawnych na lekcji ćwiczeń ogólnokondycyjnych, gdy ćwiczący od razu siedzą na swoich miejscach do ćwiczeń w siadzie prostym podpartym lub w innej możliwej dla nich pozycji, można użyć takiej komendy: zapowiedź: grupa, hasło: baczność (ćwiczący mają poprawić swoją postawę). Następnie powitanie - „czołem grupa". Odpowiedź grupy -„czołem". Właściwe rozpoczęcie ćwiczeń jest bardzo ważnym momentem organizacyjno-psychologicznym aktywizującym zespół do ćwiczeń.
Wybrane zagadnienia ćwiczeń porządkowo-dyscyplinujących
• Postawę zasadniczą przybiera się na komendę „baczność" lub z osobami niepełnosprawnymi poprawia się na inną, np. „postawa siedząca". Postawa spoczynkowa jest to postawa swobodna, przybiera sieją na komendę „spocznij".
• Rodzaje zbiórki: dwuszereg, szereg, rząd (jeden za drugim), koło; jeśli istnieją warunki, to w postawie stojącej, jeśli nie - to w pozycjach w miarę możliwości jednakowych dla wszystkich ćwiczących. Różne możliwości „równania" w różnych ustawieniach ćwiczących:
• w rzędzie - za poprzednim,
• w szeregu - równaj do prawego,
• w dwuszeregu - do prawego i do współpartnera,
• w kole * wyrównać obwód koła.
• Odliczanie w czasie zbiórki - kolejno - do dwóch, do trzech itd., komenda: zapowiedź komendy -„kolejno" - „do dwóch" itd. Ćwiczący powinni skorygować postawę. Na hasło „odlicz":
• ćwiczący odliczają kolejno (w celach ewidencyjno-porządkowych),
• do dwóch, do trzech (w celach organizacyjnych).
• Odliczanie powinno odbywać się od prawej do lewej strony. Odliczający powinien zwrócić głowę w kierunku następnego (w lewą stronę).
• Prowadzący - zawsze stoi twarzą w kierunku grupy, wykonując ręką gest w sposób jednoznaczny, np. w celu określenia miejsca zbiórki wskazuje określone miejsce zbiórki.