Operacje aktywne, to takie, które powodują zmniejszenie jednego, i jednocześnie zwiększenie innego składnika aktywów, nie wpływając na sumę bilansową przedsiębiorstwa. Stąd łatwo jest zdefiniować pozostałe rodzaje operacji gospodarczych na bilansie przedsiębiorstwa jako:
• Operacje aktywne, to takie, które powodują zmniejszenie jednego, i jednocześnie zwiększenie innego składnika aktywów,
• Operacje pasywne, to takie, które powodują zmniejszenie jednego, i jednocześnie zwiększenie innego składnika pasywów,
• Operacje aktywno - pasywne, zwiększające sumę bilansową to takie, które powodują jednoczesny wzrost zarówno aktywów jak i pasywów przedsiębiorstwa w jednakowej wartości,
• Operacje aktywno - pasywne, zmniejszające sumę bilansową to takie, które powodują zmniejszenie jednoczesne równe wartościowo, stanów aktywów i pasywów przedsiębiorstwa.
Żadna operacja gospodarcza nie narusza zasady równowagi bilansowej.
3. Dokumentacja operacji gospodarczych
Każda operacja gospodarcza podlega zapisowi księgowemu na podstawie odpowiednio sporządzonego dowodu, w ściśle określonej formie. Poprawne i rzetelnie opracowane dowody księgowe służą do:
• Dokonywania stosownego zapisu księgowego,
• Zarządzania, kontroli i badania działalności gospodarczej, szczególnie z punktu widzenia legalności i celowości dokonanych operacji gospodarczych,
• Dochodzenia praw i udowadniania dopełnienia obowiązków przez pracowników i przedsiębiorstwo jako całość.
Za dowód księgowy uważa się taki dokument, który stwierdza fakt dokonania operacji gospodarczej i zawiera takie informacje jak:
• Określenie wystawcy i wskazanie stron (nazwy i adresy lub identyfikatory jednostek własnych przedsiębiorstwa) uczestniczących w danej operacji gospodarczej
• Data wystawienia dowodu, i datę dokonania operacji gospodarczej,
• Przedmiot i wartość operacji gospodarczej oraz ilościowe jej określenie, jeżeli dana operacja jest rozliczana w jednostkach naturalnych.
• Podpisy osób odpowiedzialnych za dokonanie operacji gospodarczej i jej udokumentowanie
Dowód księgowy powinien następnie:
• Być sprawdzony pod względem merytorycznym i formalno - rachunkowym przez właściwe komórki organizacyjne, a dowód tej weryfikacji musi być potwierdzony podpisem osoby odpowiedzialnej za taką weryfikację
• Opatrzony numerem lub oznaczony w inny sposób pozwalający na jego powiązanie ze stosownym wpisem księgowym
• Zadekretowany, tza, być opatrzony symbolami kont i stron tych kont, na któiych dana operacja powinna zostać zaksięgowana.
Dowód wystawiony powinien w języku polskim, może być wystawiony w języku kontrahenta, jęli dotyczy operacji zagranicznych. W dokumentach można używać ogólnie znanych skrótów czy skrótowców. Jeżeli dowód wystawiony jest w walucie obcej, powinno