8827

Ustawa ta jednak upadła. Zygmunt rozpoczął uporządkowywanie spraw domeny królewskiej: dóbr ziemskich, żup solnych i ceł. Uzyskiwane stąd dochody mogły zapewnić znaczną niezałeźność pozycji \Madcy. Proces ten był jednak długotrwały, którego skutki dały się odczuć dopiero w drugiej połowie rządów Zygmunta I. Dużo większe znacznie miała reforma monetarna, podjęta przy pomocy mieszczaństwa. Król wznowił działalność mennicy krakowskiej za radą patryejusza krakowskiego Jana Bonera. Szlachta bała się, że wprowadzenie stałych podatków uniezależni króla od sejmu i otworzy drogę do absolutyzmu.

Myśl o rządach absolutnych wzrosła od momentu zaślubin Zygmunta I z Boną Sforzą. Miała ona znaczny wpływ na króla i podjęłą kroki, które miały umocnić pozycję dynastii. Pozyskała grupę podporządkowanej dworowi nowej magnaterii. Bona zabiegała także o powiększenie majątków królewskich, by uniezależnić się finansowo od szlachty. W 1526 roku ytfącza do Korony Mazowsze.

W 1537 roku Zygmunt zwołał pospolite ruszenie przeciwko Mołdawii, pod Lwowem tłumnie zgromadziła się szlachta ogłosiła rokosz. Część szlachty upomniała się o zagroźene rzekomo prawa i wolności, krytkując politykę dworu. W 1538 r. sejm w Piotrkowie uwzględnił część postulatów szlachty, zakazując m.in. nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan.

W polityce wewnętrznej istotne skutki miały zabiegi Bony o zapewnienie dziedziczności dotąd wśród dynastii jagiellońskiej tronu.

Zygmunt August, dzięki elekcji vivente rege (dosłownie za życia króla) w 1530 roku został koronowany przez prymasa Jana Łaskiego na króla Polski, od tej chwili Polska przez następne osiemnaście lat miała formalnie dwóch władców.

Polityka zagraniczna

Litwa, będąca połączna z Polska unia personalną zagrożona była przez dążenia rewindykacyjne Wielkiego Księstwa Moskiewskiego wysuwane w kierunku ziem ruskich zajętych przez Litwinów, szczególnie Połcka, Witebska i Smoleńska.

Centralnym zagadnieniem w polityce zagranicznej Zygmunta I Starego była kwestia krzyżacka. Mistrzowie krzyżaccy od końca XV w. uchylali się od uznania postanowień układu toruńskiego z 1466 roku. Oprócz tego odmawiali składania hołdu polskim królom i żadali zwrotu całego Powiśla prawobrzeżnego z Malborkiem , a reszty Prus Królewskich w lenno. W 1511 roku kolejnym wielkim mistrzem zakonu został margrabia Albrecht Hohenzollern.

Antypolskie przymierze krzyźacko-moskiewskie, które zawarte zostało w 1517 r. doprowadziło do wybuchu kolejnej wojny polsko-moskiewskiej zakończonej pięcioletnim rozejmem (Smoleńsk pozostał w granicach Księstwa Moskiewskiego) oraz - w 1519-21 z zakonem krzyżackim. W tym ostatnim konflikcie, wobec braku rozstrzygnięcia militarnego, również zawarto czteroletni rozejm. Po jego upływie w 1525 wielki mistrz Albrecht