39471

przypadłoiciowo, w sposób istotnie bytowy, a więc substancjalnie. Materia jest istotnym składnikiem samej stniktnry bytu w bytach danych nam w oglądzie empirycznym.

Nie jest więc materia całym bytem, ale tego bytu składnikiem istotnym, organizowanym do bytowania poprzez formę, jako czynnik tożsamości bytowej. W bycie materia jest racją pctencjalności. dynamizmu i przemienności bytowej. To dzięki materii w bycie mogą zachodzie realne zmiany, poprzez zmianę dyspozycji przypadłościowych Jednak materia jest składnikiem samej substancji bytu. a nie tylko jego przypadłością jak przypadłością jest rozciągłość.

Arystoteles nigdy nie usamodzielnił materii w bytowaniu, uznając w niej tylko tworzywo, „z którego" powstają konkretne byty. I właśnie na tle zauważalnego procesu powstawania z „materii" nowych bytów rodzi się problem rozumienia struktury samego bytu „materialnego" • jako złożonego z „materii" i z „formy" • problem „hyle-morfizmu" Nie znaczy to. by przed złożeniem bytu ismiały jakieś stany „materii" i „formy", które potem dopiero by się ..łączyły" w jednostki „hylemcrficzne".

Forma

Poszczególne, jednostkowe byty (]Jan, ten oto koti, to oto drzewo-roślina) są jecbiościami substancjalnymi, albowiem ich działanie właśnie to ukazuje. Ismieje w nich czynnik jednoczący wielość składników i różnych działali, związanych istotnie (nie tylko przypadkowo) jednym celem Tego rodzaju jedność treści i działania bytu materialnego wymaga swej racji dostatecznej, którą w filozoficznej tradycji nazywano formą. To forma jest tym. co konstymuje treść istniejącego bytu; to ona decyduje o tym. że zespół materialnych cząstek jest tą oto kapustą a nie koniem, chociaż te same materiabie cząstki można zauważyć ni i tam.

Potwierdzeniem hylemorfizmu (obecności w bycie materialnym jego formy i materii) jest z jednej strony mepodzielitość bytu (będąca następstwem formy, bo kapusta jest tylko kapustą) i jego podzielność, bo kapusta może być zjedzona i stać się innym bytem pod inną formą Podzielność musi mieć swe uzasadnienie w samym bycie i jest nią inny czynnik niż forma - czyli materia.

Teoria Analogii

Wyrażenie „analogia" jest greckiego pochodzenia - pochodzi od przysłówka an - ana. co znaczy jakiś stan podwojony, potrojony, zwielokronuony. np. wchodzić „po dwóch", „po trzech"; i logos (od legein - składać, mówić). Logos znaczy „słowo” . „pojęcie”, „treść wypowiedziana”. Analogia znaczy więc (na mocy etymologu) jakieś treści zwielokrotnione, powiązane ze sobą relacjami czyli ..proporcjami" 1 owo „zdarzenie relacji” - „proporcji”, ukazuje swoistą „zbieźność-jedność" spraw niepodobnych Tak więc. spontanicznie, analogia jest rozumiana jako „niepodobne podobieństwo”, z przewagą zasadniczą „niepodobieństwa". Stąd wyrażenie „analogia” dotyczy tego. co jest zasadniczo niepodobne i różne, a tylko w pewnych relacjach tożsame.

L CO TO JEST ANALOGIA BYTOWA?

Czy prawdziwe jest twierdzenie, że byt (czyli konkretnie istniejący jakiś przedmiot) jest analogiczny? Istnieje stara tradycja filozoficzna mówiąca o analogiczności bytu

Byt jawi się więc przed nami j eden konkretny, jakby z „falującymi" niezliczonymi relacjami, byt. który jest mimo to ten sam. identyczny, niezmienny w swej zmienności lub „zmienny w swej jedności” bytowej. I w tej nieustannej zmienności jest stale tożsamy relacyjnie. I taką właśnie relacyjną tożsamość bytu w jego zmiennościach relacji nazywamy analogią we wnątrzbytową Każdy zatem realnie istniejący byt przygodny jest sam w sobie analogiczny, ze względu na to. iż jest wewnętrznie złożony z różnorodnych „części” pozostających w stosunku do siebie i do całości w relacjach wyznaczających ostatecznie tożsamość bytu. mimo nieustannej. zmienności jego części.

Orzekanie analogiczne jest szczególną odmianą orzekania wieloznacznego. Termin jest orzekany analogicznie, gdy odnosi się do swych różnych desygnatów na zasadzie zachodzącego między nimi podobieństwa relacji, układu relacji.

Racją tego podobieństwa może być także związek przyczynowo-skutkowy (analogia atrybucji), podobieństwo działania na perceptora (analogia m e t a f o r y) lub proporcjonalna realizacja w poszczególnych de sv gnat ach jakiejś treści (analogia proporcjonalności właściwej). Owa treść analogiczna przysługująca desygnatom to analogon (to. co z upodabnia), a realizujące ją przedmioty ni (desygnaty terminu analogicznego) to analogaty.

W przypadku relacji między czynnikami współstanowiącymi byt jako byt lub między poszczególnymi bytami mamy do czynienia z analogią bytową:

•    Wewnętrzne złożenia bym z elementów przyporządkowanych do siebie wg kategorii możności i aktu stanowi analogię wewnątrzbytową

•    Relacje zaś skutkowo-przyczynowe zachodzące między bytami są podstawą dla analogii między bytowej

Analogiczność bym (pojęta jako jego wewnętrzna złożoność z różnych ale wzajemnie powiązanych elementów) oraz związki zachodzące między bytami pozwalają zrozumieć pluralizm bytowy i stanowią podstawę do poznawania przez analogie.