9016

nie dopuszczać do poczucia winy przez zniekształcanie i maskowanie impulsów seksualnych i agresywności. Różne „techniki" czy sposoby radzenia sobie z działającymi jednocześnie, wzajemnie sprzecznymi tendencjami reagowania stanowią różne ODMIANY meclianizmów obronnych. Będzie tonp. tłumienie, wypieranie, projekcja, racjonalizacja. Technik tych jest opisanych dzisiaj ponad czterdzieści.

Większość meclianizmów obronnych rozwija się w okresie od urodzenia dziecka do końca piątego roku życia. Między piątym rokiem a okresem dojrzewania nie pojawiają się nowe mechanizmy obronne, dopiero w okresie adolescencji występują znów, obok już wytworzonych, nowe obronne reakcje przystosowawcze.

Pierwsze mechanizmy obronne pojawiają się w pierwszym roku życia i tak, jak większość modyfikacji przystosowawczych, jeżeli są wzmacniane, utrwalają się i przechodzą, do następnych okresów rozwojowych, w których pojawiają się nowe mechanizmy.

Zdaniem Bluma i Halla, schemat ewolucji mechanizmów obronnych jest następujący; w pierwszym roku życia pojawia się: introjekcja, projekcja, fiksacja, regresja. W drugim roku życia i do końca trzeciego pojawiają się: reakcje upozorowane, unieważnianie poprzedniego działania.

Między trzecim a piątym rokiem życia pojawia się: sublimacja, wypieranie, izolacja, przemieszczenie przeniesienie, selektywny brak uwagi, destnikcja i konformizm.

Po okresie adolescencji pojawiają się mechanizmy obronne nazywane przez Bluma: ascetyzmem, intelekmalizacją, twórczością. Są to ustalenia ogólne, ogólne "prawidłowości ewolucji" mechanizmów. W poszczególnych przypadkach rozwój może odbiegać od tego schematu.

W pracy tej przedstawiamy mechanizmy obronne jako grupy zachowań, które spełniają określone zadania rozwojowe i przystosowawcze jednostki w pewien specyficzny sposób. Działanie jednych polega na tamowaniu impulsów, reakcji, schematów reagowania, innych - na przemieszczaniu i zniekształcaniu, a jeszcze innych - na naśladowaniu i przyjmowaniu za swoje schematów reagowania jednostek znaczących w danym środowisku, obdarzonych władzą, prestiżem i budzących strach.

MECHANIZMY OBRONNE określamy jako GOTOWOŚCI do reagowania; wyuczone w sytuacjach, gdzie działają na jednostkę, JEDNOCZEŚNIE wzajemnie, SPRZECZNE naciski lub tendencje reagowania. Działanie mechanizmów obronnych polega na NIEŚWIADOMYM TAMOWANIU, PRZEMIESZCZANIU, ZNIEKSZTAŁCANIU schematów i tendencji reagowania oraz PRZYJMOWANIU ZA SWOJE zachowań osób znaczących w grupie społecznej, w której jednostka żyje po to, aby NIE DOZNAWAĆ LĘKU I UNIKAĆ NIEKORZYSTNYCH ZMIAN OBRAZU SIEBIE.

Wszystkie mechanizmy obronne dadzą się podzielić na CZTERY główne grupy w zależności od tego, jaką technikę czy strategię stosuje jednostka broniąc się przed doznawaniem lęku i możliwości niekorzystnej zmiany obrazu siebie, w sytuacjach, gdzie działają na nią jakieś wzajemnie sprzeczne naciski i tendencje z wewnątrz lub z zewnątrz.

Przykładem działania mechanizmów obronnych, w których stosuje się techniki TAMOWANIA, jest wypieranie, tłumienie, zwlekanie - odraczanie działania.

Przykładem działania mechanizmów obronnycli, w których przeważa stosowanie technik PRZEMIESZCZANIA, jest: sublimacja, przeniesienie, kompensacja, reakcje upozorowane.