9707

- ok. 990 - przyłączenie Krakowa i Ziemi Wiśłan (czyii Małopolski); ta data nie jest pewna - część historyków uważa, iż Ziemia Wiśłan została przyłączona do państwa polskiego już za panowania Bolesława Chrobrego

W lOOOr. Polska miała około 1 min. mieszkańców i 250 tys. km2 pow. Zaludnienie było nierównomierne i tak w dolinach rzek powstawały ogromne skupiska osad oddzielone od innych ogromnymi puszczami i bagnami, praktycznie nie zamieszkałymi. Tereny zagospodarowane, czyli ziemie uprawne, łąki i pastwiska oraz lasy wykorzystywane przez człowieka stanowiły tylko 1/3 obszaru Polski. Centrum politycznym państwa polskiego była ziemia Polan z głównymi grodami: Gnieznem, Poznaniem, Ostrowem Lednickim i Gieczem. LUDNOŚĆ

Społeczeństwo ówczesne składało się z kilku zróżnicowanych pod względem majątku i znaczenia grup. Najważniejszą warstwą było możnowładztwo. Członkowie tej grupy zajmowali urzędy dworskie i lokalne, dowodzili wojskiem. Ich gospodarczą podstawę stanowiły posiadłości ziemskie, hodowla koni i bydła. Możni wywodzili się z dawnej starszyzny plemiennej, ludzi wyniesionych przez księcia, wybitniejszych członków drużyny. Coraz większą rolę w państwie odgrywało duchowieństwo. Stanowiska kościelne zaczęli zajmować Polacy. Początkowo duchowni wywodzili się głównie z Europy zachodniej. Dzięki umiejętności pisania .czytania ,oraz posiadając dużą wiedzę i zdolności duchowni obejmowali ważne stanowiska w aparacie władzy, brali udział w misjach dyplomatycznych. Szczególne wpływy mieli biskupi. Podstawową i najliczniejszą grupę stanowiła w państwie ludność miejska .Cliłopi gospodarowali na ziemi stanowiącej ich dziedziczną własność .wchodząc w skład wspólnot terytorialnych .Ludność ta zobowiązana była do wielu powinności na rzecz księcia. Książę oraz możni osadzali w swych majątkach jeńców wojennych stanowiącą kategorię tzw. niewolnych . Z nich zapewnie rekrutowała się ludność służebna, pełniąca różne funkcje w gospodarce książęcej. Jedni zajmowali się pilnowaniem stad książęcych, inni wytwarzali różne przedmioty potrzebne dla dworu lub drużyny np. tarcze .groty .odzież, wozy itd. Niewolili zobowiązani byli do podobnych świadczeń co ludność wolna .

WŁADZA

Pierwszym historycznym władcą państwa był Mieszko I, który stał na czele państwa dobrze zorganizowanego z silną drużyną i licznymi grodami. Książę Polski był jednowładcą tzn. że sam sprawował władzę w państwie i dzięki temu w Polsce pierwszych Piastów istniała bardzo silna władza książęca. Książę był wodzem i najwyższym sędzią, zarządzał aparatem administracyjnym. Znaczny wpływ na decyzję książęce wywierała przyboczna rada złożona z najwybitniejszych możnych .W sytuacjach kryzysowych książę mógł zasięgnąć opinii wiecu w skład ktorego wchodził wówczas ogół możnych Ważną rolę w organizacji terytorialnej odgrywały grody .Gród był warownią drewniano -ziemna i miał przede wszystkim znaczenie obronne (militame).Grody były one także ośrodkami lokalnej administracji . Tutaj miał swoją siedzibę pan grodowy zwany z łacińskiego kasztelanem. Niezwykle ważną rolę w państwie odgrywała drużyna książęca. Służyła do obrony państwa, wypraw wojennych i obrony władzy książęcej wewnątrz państwa. Część drużyny stanowiła swego rodzaju gwardię przyboczną, reszta stacjonowała w głównych grodacli. W drugiej połowie XI wieku drużyna zanikła. Zastąpił ją system wojskowy oparty na służbie wojskowej z tytułu otrzymanej od księcia ziemi.

Podstawowe cechy i charakterystyczne elementy ustrojowe państwa w okresie monarchii patrymonialnej (kształt scentralizowany i zdecentralizowany)

Monarchia miała charakter patrymonialny, król był nie tylko władcą, ale i właścicielem państwa. Państwo było też dziedziczną własnością dynastii panującej. Dzięki temu władca mógł podzielić państwo wg własnej woli. Feudałowie mieli w stosunku do poddanych na terenie swych posiadłości prawa, które normalnie należą do władzy publicznej. Cechą typową było występowanie silnej władzy monarszej popieranej przez wielkich feudałów. Prawo książęce - ogól uprawnień monarchy: Skupienie w ręku monarchy silnej władzy wiązało się z wyobrażeniem, o tym, że jest on właścicielem całej ziemi i może nią swobodnie zarządzać oraz rozporządzać tak jak swym majątkiem (charakter patrymonialny państwa). Władza królewska podlegała pewnym ograniczeniom Władca działał w społeczeństwie chrześcijańskim, więc jego poczynania musiały być zgodne z prawem boskim, któremu podlegał. Następnie zakres jego władzy był poddany większym lub mniejszym ograniczeniom zależnie od stopnia poparcia, jakie miał ze strony panującej klasy feudałów. Nadawanie możnym panom przywilejów (zwłaszcza immunitetów) stanowiło przyczynę osłabienia władzy monarszej i przejmowania elementów władzy (np. władzy sądowej) przez możnych