100609

Lwowie — 29 (16 jidysz, 8 poi., 4 hebr. i 1 niem.). Lwów był ponadto ważnym ośr. prasy ukr., z dziennikiem „Diło" ; (zał. 1880).

Istotnym zjawiskiem w prasie emigracji politycznej końca XIX w. było powstanie pism socjalist., m.in. „Równości", „Przedświtu" i „Walki Klas". W zaborze ros. ukazywał się wyd. nielegalnie organ partii Proletariat — „Proletariat", a później konspiracyjne pisma PPS, w tym jej gł. organ „Robotnik". W Krakowie legalnie wychodził organ PPSD „Naprzód", od 1900 pierwsze poi. codzienne pismo socjalistyczne. Czołowymi pismami SDKPiL były: „Czerwony Sztandar", „Przegląd Robotniczy". Po rozłamie w PPS (1906) zarówno PPS-Frakcja Rewol., jak i PPS-Lewica wydawały wiele pism, w tym równocześnie 2 o tytule „Robotnik". Legalnym organem PPS zaboru prus. była 0 „Gazeta Robotnicza". W 1900-14 pogłębiało się zróżnicowanie polit. prasy; powstały organy partii polit., m.in. związane z ND: w Warszawie „Przegląd Narodowy" („Przegląd Wszechpolski"), „Goniec Poranny i Wieczorny" oraz „Gazeta Poranna — 2 Grosze", we Lwowie od 1902 „Słowo Polskie", w Poznaniu „Kurier Poznański" i liberalno-mieszczańska „Nowa Reforma"; inne gazety miały charakter mniej lub bardziej wyraźnie komercyjny („Wiek Nowy", „I lustrowany Kurier Codzienny"). Wysoki poziom osiągnęły liczne pisma ilustr. (np. „Świat"), lit. i lit.-artyst. („Życie", „Chimera"), a także nauk. i fachowe. Po 1905 w zaborze ros. zniesiono cenzurę prewencyjną. Szybki rozwój przeżywała w tym okresie prasa lokalna (Lublin, Łódź, Kielce i in.). Według niepełnych danych 1905 wychodziło na ziemiach poi. ponad 500 tytułów, zaś 1914 — około 1100.1 wojna świat, spowodowała gwałtowny spadek liczby ukazujących się tytułów (ponad 200).

Począwszy od 2 poł. XIX w. wzrastała liczba pism poi. wyd. na obczyźnie, w większych skupiskach emigracji ( polonijna prasa). Podczas I wojny świat, wzrosła rola prasy polit., wyd. poza P., zwłaszcza w Rosji (1917 — ok. 90 tytułów)