Umysłowy i polityczny rozwój społeczeństwa jest określony przez jego ustrój ekonomiczny. Wraz ze zmiana ustroju ekonomicznego i fonu własności zmienia się również świadomość ludzi, idee społeczne, pogląd)', instytucje polityczne i ustrój państwowy. Całokształt stosunków produkcji, odpowiadający określonemu szczeblowi sil wytwórczych, stanowi ekonomiczną strukturę społeczeństwa. Marks wyróżniał 3 sfery życia społecznego: bazę, nadbudowę i fonuy świadomości społecznej, których stosunki opierały się na wzajemnym wpływie i przenikaniu się.Oprócz tego silę napędową rozwoju społeczeństwa stanowi walka klas. Rewolucje społeczne są koniecznością rządzącą rozwojem społeczeństw'
Materializm historyczny Karola Marksa - podstawowe twierdzenia dotyczące rozwoju społecznego.
Źródeł kształtowania się idei społecznych, poglądów' prawnych, teorii politycznych oraz instytucji należy szukać w materialnych warunkach życia społeczeństwa Czynnikiem decydującym o stnikturze i rozwoju społeczeństwa jest sposób produkcji dóbr materialnych. Produkcja społeczna stale ulega zmianom. Jej rozwój stanom podstawę rozwoju społeczeństwa i musi prowadzić do zmiany całego ustroju społecznego. Zmiana produkcji rozpoczyna się od zmian w silach wytwórczych Zmiana zaś tych sil rozpoczyna się od zmiany narzędzi pracy Rozwój sił wytwórczych wywołuje zmiany w stosunkach produkcji. Nowe stosunki produkcji są główną i decydującą dźwignią rozwoju sil wytwórczych Konflikt między nowymi siłami wytwórczy nu a przestarzałymi stosunkami produkcji stanowi ekonomiczne podłoże rewolucji społecznych. Prawro rozwoju sil wytwórczych i stosunków produkcji to klucz otwierający możliwości zrozumienia całej mechaniki rozwoju społecznego. Naczelnym zadaniem nauki o społeczeństwie jest badanie rządzących min praw ekonomicznych.
Umysłowy i polityczny rozwój społeczeństwa jest określony przez jego ustrój ekonomiczny. Wraz ze zmianą ustroju ekonomicznego i fonn własności zmienia się również świadomość ludzi, idee społeczne, poglądy, instytucje polityczne i ustrój państwowy. Całokształt stosunków produkcji, odpowiadający określonemu szczeblowi sil wytwórczych, stanowi ekonomiczną strukturę społeczeństwa. Marks wyróżniał 3 sfery życia społecznego: bazę, nadbudowę i fonny świadomości społecznej, których stosunki opierały się na wzajemnym wpływie i przenikaniu się.
Oprócz tego silę napędową rozwoju społeczeństwa stanowi walka klas. Rewolucje społeczne są koniecznością rządzącą rozwojem społeczeństw.
Uzasadnienie nieuchronności rewolucji proletariackiej w'edlug K Marksa Walka klasowa prowadzi nieuchronnie do dyktatury proletariatu, a z kolei dyktatura proletariatu to narzędzie zlikwidowania klasowego podziału społeczeństwa i ustanowienia bezklasowego społeczeństwa komunistycznego. Stale zaostrzająca się walka klasowa przeistoczy się w końcu w walkę polityczna, czyli wfalkę o władzę. Podstawowym zagadnieniem każdej rewolucji jest zagadnienie władzy państwowej Żadna klasa panująca nie zrezygnuje z niej dobrowolnie i dlatego nowa klasa i ow'e stosunki produkcji mogą triumfować tylko wtedy, gdy stara władza zostanie obalona przemocą. Rewolucje społeczne są koniecznością iządzącą rozwojem społeczeństw Należy „uczynić rewolucję nieustającą dopóty, dopóki proletariat nie zdobędzie władzy państwowej”. Marks widział najważniejszy warunek zwycięstwa rewolucji w hegemonii proletariatu Sądził, że rewolucja socjalistyczna dokona się jednocześnie we wszystkich lub przynajmniej najważniejszych krajach kapitalistycznych Zwycięstwo socjalizmu w jednym tylko kraju było w zasadzie nierealne, z wyjątkiem może Anglii, USA czy Holandii
Problematyka alienacji pracy według Karola Marksa