100744

E)    Wolność, Praworządność - wolność polityczna tylko w rządach umiarkowanych, gdy irikt nie nadużywa wl.; jest związana z praworządnością; wolny jest kogo pr. zabezpiecza; musi istnieć system hamulców (pr. stanów, przywileje miast, przeciwwagi);

F)    Podział władzy - 3 wl.: prawodawcza, wyk, sądowa; gdy dwie skupiają się w jednym ręku - nie ma wolności, wyk dla króla, ust dla ludu; izba wyższa - wybierana przez wszystkich, wyższa - arystokracja; dla każdego sędzia równy stanem; wl. się na wzajem hamują i kontrolują,

G)    Liberalizm arystokratyczny - teoria M zakłada nierówność wobec pr., cenzus majątkowy, członkowie izby niższej winni być świetlejsi od ludu;

Monteskiusz o podziale władzy.

W państwie są 3 władze: prawodawcza, wykonawcza i sądowa, powinny być one rozdzielone. Władza prawodawcza powierzona być powinna parlamentowi jako przedstawicielstwu społeczeństwa. Władza wykonawcza miała należeć do monarchy, który wykonywałby prawa przy pomocy mianowanych przez siebie ministrów. Władze sadowa miały sprawować wybierane na krótkie kadencje niezawisłe try bunały. Sądy są ustami prawa, egzekucja należy do monarchy. Te trzy władze miały „rozdzielone i stopione ze sobą”. Wszystkie miały realizować w państwie ten sam cel: wolność polityczną. Istota stosunków między nimi polegałaby na wzajemnym uzupełnianiu się, kontrolowaniu i hamow'aniu, tak by jedna władza nie mogła stanąć nad dragą Ich rozdział jest gwarancją wolności

Wewnętrzną zaporą, która miała zniechęcić władzę ustawodawczą do wznoszenia się ponad wymiar sprawiedliwości i rząd, byłaby sama jej struktura - parlament dwuizbowy Izba niższa -, .ludową” - mieli wybierać wszyscy, izba wyższa miała być natomiast dziedziczna i składająca się z wyróżniających się rodem i bogactwem. Walka wewnątrz zgromadzenia ustawodawczego miała przekreślić możliwość przekształcenia się go w organ absolutystyczny. Ważne też były odpowiednio krótkie kadencje izby' ludow^rej.

Zewnętrznym hamulcem dla parlamentu byłoby przyznanie monarsze prawa zwoływania i odraczania posiedzeń parlamentu. Król mógłby także nie zatwierdzać ustawy, która godziła we władzę wykonawczą. Hamulcem dla króla byłoby odsunięcie go od prawodawstwa i inicjatywy ustawodawczej, miałby on jedynie prawo veta. Pized parlamentem nie odpowiadałby on, lecz mianowani przez niego muusti owie (tama dla inebezpieczeństwa powrotu despocji).

Władza sądowa byłaby hamowana przez związanie sędziów' ustawą i wymóg rotacji kadr wymiara sprawiedliwości Dodatkowym hamulcem byłoby tu przekazanie egzekucji wyroków władzy' wykonawczej.

Monteskiuszowska teoria podziału władzy' miał zastąpić znienawidzony przez autora absolutyzm królewski.

Metoda badawcza i relatywizm Monteskiusza.

Relatywizm - wyrażał się on w przekonaniu, że życie społeczne powinien przenikać „duch praw'", który jest różny u różnych narodów: zależy od położenia geograficznego kraju, od klimatu, wanmków życia mieszkańców, od liczby ludności itp. Zasady prawa również muszą być zróżnicowane, muszą uwzględnić waranki życia ludzi Relatywizm sprzyjał refleksji historycznej i kultowi racjonalizmu Podejście historyczne to zabieg konieczny dla zbadania całości życia ludzi i zdobycia danych o duchu ich praw' Monteskiusz przyjmow'al historyczną zmieimość zjawisk. Relatywność zjawisk wyklucza ustroje idealne.

Historycyzm i racjonalizm były podstawowymi założeniami metodologicznymi monteskiuszowskiej doktryny.