Pisał o przyrodzie, deple, klimacie - wczesne pisma, przedkrytyczne Kanta. Mając 31 lat pisze „ogólna teoria
przyrody i teoria nieba"- próbuje dociec skąd mógł powstać układ słoneczny. Był na początku mgławicowy,
gazowy, bezkształtny stan materii. Grupowanie się części mgławicy w Słońce, planety. Później wstydzi się
swoich pomysłów. Potem La Place opublikował coś podobnego i dokopano się do dziełka Kanta i nazwano
teorią Kanta i La Place a.
1781 ukazuje się pierwsza krytyka „Krytyka czystego rozumu" nastąpił krytyczny okres filozofii. Zmieniało
sposób rozważania problemów, hierarchię pytań. Nie pytajmy więcej jaki jest świat na zewnątrz. Skoncentrujmy się na tym świecie w nas. Kontaktując się ze światem wkładamy nas w świat. Świat się dzieje
na pograniczu mnie i czegoś tam. Odwrócenie relacji między człowiekiem a światem. Odwrócił kolejność.
Kiedyś - człowiek nieruchomy, a świat się kręci i narzuca nam swoją wizję. Człowiek nie może być bierny.
czekać na wrażenia. Kant uświadomił nam ludzką aktywność intelektualną. Nie jest tak, że świat wyciska nam
swoje piętno, swój obraz. W intelekcie wszystko ulega obróbce i tam tworzy się świat. Czynniki a priori.
aprioryzm akcentuje wewnętrzne, intelektualne wyposażenie, ono decyduje o kształcie świata. Jedyny świat, z
którym się kontaktuje to ten w umyśle. Warunek wstępny - aprioryczny, nie pochodzi z zewnątrz, ale nakłada
na świat moją ludzką siatkę. Świat jest konstruowany przeze mnie. Nie mogę wyrzucić czynników apriorycznych ani inaczej niż przez nie poznać. Przewrót kopernikański.
Zamykamy oczy. uszy. noc. Co zostaje?
- Przestrzeń i czas
Jest to wewnątrz, intelektualne wyposażenie. Mamy to w sobie, nie czerpiemy tego z zewnątrz. Formy oglądu.
Można porównać z formą do ciasta, w strukturę aprioryczną umysłu wlewa się wrażenia jak ciasto, obróbka
termiczna i otrzymujemy efekty różny od poznawczej masy wrażeń. Otrzymuje kształt form priori -efekt
poznawczy.
Są dwa światy- Świat sam w sobie (Dingansich). aleja poznaje tylko zjawisko/wraźenie (Erscheinung). Człowiek nie wie jaki jest świat sam w sobie. Rzeczy, które mi się zjawiają w moich mocach poznawczych -
nie poznaje innego świata. Kant chciał pogodzić racjonalizm z empiryzmem. Nie ma poznania bez treści
empirycznej. Całe nasze poznanie rozpoczyna się wraz z doświadczeniem - pierwsze zdanie ker. Ale wrażenia
podlegają prawom rozumu, apriorycznym.
Kant - racjonalizm metodyczny. Kant zwrócił uwagę na narzędzie, które mamy. Nie są wiedzą, są tylko
narzędziami, które muszą być użyte, żeby wrażenia obrobić. Kant dał wędkę, a nie jak Leibniz rybę. Nie
jesteśmy bezradni wobec świata. Mamy wielkie możliwości konstruktorskie.