102854

obywatelskie, w tym równość wszystkich wobec prawa i utwierdziła własność prywatną

Po klęskach na frontach wojennych francuskie Zgromadzenie Narodowe mocno zradykalizowało swe działania. Również Komuna Paryska, to jest rewolucyjny samorząd Paryża, działający od 1789, bardzo się uaktywniła i poszerzyła o przedstawicieli radykalnych mieszczan. Zgodnie z icli postulatami wprowadzono władzę komisarzy ludowych w wojsku i w prowincjach, powołano Trybunał Rewolucyjny do sprawowania doraźnych sądów, skonfiskowano dobra emigrantów arystokratycznych, uwolniono chłopów od spłat obciążeń feudalnych, zarządzono banicję opornych księży, wprowadzono śluby i rozwody cywilne, reglamentację chleba i zbóż, zamknięto prawicowe gazety. Król, po nieudanej ucieczce, wraz z rodziną, do Belgii, został zawieszony przez Zgromadzenie Narodowe i po zdobyciu jego siedziby w Tuilerie 10 sierpnia 1792, został uwięziony. Próbował go później oswobodzić gen. La Fayette, lecz armia odmówiła mu posłuszeństwa i sam La Fayette wówczas oddał się do niewoli Austriakom.

Większość tych zmian wprowadzona została w sierpniu 1792 r., stąd później określono je rewolucją sierpniową. Zaś w pierwszych dniach września tłum mieszczan paryskich, powodowany histerią, w związku z klęskami na frontach i arystokratycznymi spiskami, dokonał w paryskich więzieniach samosądów i masakry 1400 więźniów kontrrewolucjonistów, ale i przestępców pospolitych oraz niewinnych ludzi (septembiyzacja).

Lecz Prusy i Austria nie wykorzystały swych zwycięstw i zajęcia granicznych fortyfikacji francuskich. Ich uwagę odciągnęły latem wydarzenia dziejące się w Polsce, gdzie po uchwaleniu przez polski sejm Konstytucji 3 Maja i zawiązaniu się konfederacji targowickiej, doszło do wojny rosyjsko-polskiej. Kilkumiesięczny zastój na wschodnim froncie Francuzi wykorzystali na koncentrację wojsk i 20 września 1792 w bitwie pod Valmy we wschodniej Francji, pobili wojska pruskie. Zwycięstwo to umożliwiło następnie armii francuskiej, wzmocnionej licznymi oddziałami ochotniczymi, szybkie opanowanie całej Belgii i części niemieckiej Nadrenii.

W dniu 22 września 1792 r. Zgromadzenie Narodowe na posiedzeniu nadzwyczajnym uchwaliło zniesienie monarchii i wprowadzenie ustroju republikańskiego we Francji. Zaś w styczniu 1793 r., po procesie o zdradę państwową, został zgilotynowany król Ludwik XVI. Stało się to bodźcem do sfinalizowania pierwszej wielkiej koalicji antyfrancuskiej z udziałem: Prus, Austrii, Anglii, Holandii, państw niemieckich, Hiszpanii, Rosji, Portugalii i większości państw włoskich. W marcu Francuzi stracili Belgię i Nadrenię, częściowo z winy głównodowodzącego wojskami francuskimi, który próbował poprowadzić je przeciwko rewolucyjnemu Paryżowi. Podobne zdrady ze strony arystokratycznych oficerów zdarzały się często

Terror jakobinów wiązał się również z masową indoktrynacją i próbą reorganizacji życia społecznego, kulturalnego i religijnego we Francji. W opozycji do Kościoła Katolickiego wprowadzono kult "Najwyższej Istoty", uosabiającej rewolucyjną moralność, idee wolności, sprawiedliwości i miłości do republiki. W listopadzie 1793 roku przekształcono Katedrę Notre Damę na Świątynię Rozumu, zamykano kościoły, prześladowano katolików i duchowieństwo. Zmuszano ich do porzucenia celibatu oraz do złożenia przysięgi na tzw. Cywilną konstytucję duchowieństwa która oznaczała podporządkowanie się władzy państwowej. Ocenia się, że podczas rewolucji zginęło ok. 3 tys. księży. Jedna z największych masakr dokonała się w dniach 2-6 września 1792 roku kiedy w paryskim wiezieniu przy ulicy Abbaye zamordowano 318 kapłanów i wiernych. Aby wyraźnie oddzielić nową, rewolucyjną