102951

Ogólne cechy nowych ruchów religijnych.

Przez procesy akulturacji i rozpad tradycyjnych struktur plemiennych tworzą się nowe ruchy religijne [NRR]. Ruchy te łączą w sobie element kultów archaicznych, rodowo- plemiennych z judeochrześcijaństwem albo religiami orientalnymi. Na Zachodzie ntchy takie pojawiły się pod wpływem rozpadu tradycyjnych strukntr społecznych, spowodowanych rozwojem kapitalizmu i odhumanizowaniem międzyludzkich więzi, a także pojawieniem się mistycznych nurtów hinduizmu i buddyzmu w regionach chrześcijańskich. Na Wschodzie ruchy takie były importem.

Cechy NRR:

- natywizm - grupy „współistniejące" z Białymi dążą do zachowanie autonomii i własnej tożsamości kulturowej, świadomie dążą do uwiecziueiua lub odrodzenia elementów swojej kultury, pomimo adaptacji pewnych elementów kulnuy europejskiej. Natywizm ma najczęściej podłoże religijne i magiczne, odwołuje się do sankcji sakralnej;

>    natywizm relatywistyczny dąży do ponownego przywrócenia do życia niektórych elementów kultury rodzimej wypartych przez kulturę obcą;

>    natywizm perpetuatywny stara się zachować i utrwalić te elementy kulniry rodzimej, które funkcjonują mimo zagrożeń;

„religie wobiości i zbawienia” - dążenie do religijnego wyzwolenia spod dominującej religii obcej. Akt wyzwolenia jako akt zbawienia;

-    profetyzm - rosnąca ilość wizji i objawień; kult ma charakter ekstatycznych wizji utożsamianych z nakazami boga i wywołujących je rytuałów, w których bierze udział cała społeczność;

charyzmatyczny przywódca religijny;

-    trzy elementy ideologii proroctwa:

>    idea „Złotego Wieku" - pierwotnych, rajskich czasów, kiedy nie było Białych, idealizacja przeszłości;

>    wizja eschatologiczna końca świata - katastrofy, zmartwychwstania przodków, radykalna przemiana świata. Biali i źli zginą, zmartwychwstali rozpoczną nową, szczęśliwą epokę; negacja teraźniejszości, tęsknota za lepszym światem;

>    mesjanizm - pod koniec czasów ma pojawić się Mesjasz - identyfikowany z Chrystusem i zmarłym założycielem kultu [który nie musi być postacią realną] czy przodkiem- herosem; jego zadaniem będzie obalenie zła i nowe konstytuowaiue społeczeństwa;

•    taka orgaiuzacja kosmosu wokół idei zbawienia i końca świata to millenaryzm albo chilianizm

nakierowanie na przyszłość ze źródłem w koncepcji czasu; chaos interpretacyjny, a antidotum na niego ma być przybycie przodków- herosów kulturowych i ustanowienie nowych podstaw kosmosu, zgodnie ze znanym scenariuszem mitycznym;

synkretyzm - sięganie po wszelkie, nawet rozbieżne wzorce do skonstruowania nowej ideologii; łączenie elementów podobnych w różnych religiach. Synkretyzm jest najczęściej niezamierzonym wynikiem akulturacji i dyfuzji. Ruchy synkretyczne mogą mieć charakter millenarystyczny lub natywistyczny.

>    synkretyzm natywistyczny rozwija się pod wpływem trzech czynników:

•    kryzys kultury tradycyjnej pod wpływem instytucji [ekonom., polit., społ., relig. Itp ] europejskich

•    stały kontakt z dirześcijaństwem i wrażenie jego wyższości w stosunku do religii tradycyjnych

•    pojawienie się osobowości charyzmatycznej, zdobiej do zrewolucjonizowania tradycji

>    Drogi procesu synkretyzacji:

•    inkorporacja elementów obcej religii do starych kultów - wzbogacenie nowymi treściami bez zmiany struktury

•    kontaminacja - nakładanie się symboli rytuałów, postaci, utożsamieme i synteza

•    reinterpretacja - akceptacja nowych idei religijnych przez wyjaśnianie w kategoriach

mbylczych.