103077

4. Jan z Salisbury

Na gruncie filozofii Jan z Salisbury ustawicznie powołuje się na Akademików jako na swój autorytet. Podziwia) myśl Cycerona - nie dlatego, że wyznawał całkowity sceptycyzm, ale dlatego, że rozpoczynał od odrzucenia określonej liczby zdobytych prawd, rezygnując z jałowej sztuki nie kończącej się dyskusji wobec prawd pozostałych. Typowym przykładem problemu, który Jan z Salisbury uważa za nierozwiązywalny i jałowy, jest problem uniwersaliów.

Absurdem jest wątpić we wszystko - człowiek posiada trzy źródła poznania - zmysły, rozum i wiarę. Zanegowanie któregokolwiek z nich wiąże się ze znacznym poznania ograniczeniem. Niemal we wszystkich problemach trzeba się zadowolić osiągnięciem prawdopodobieństwa. To właśnie, dzięki swojemu umiarkowaniu i afazji, uczynili akademicy.

Nie znaczy to, że nie należy zgłębiać spekulatywnych problemów pod pretekstem, że ich rozwiązanie musi przekraczać ludzkie możliwości poznawcze. Wręcz przeciwnie - erudycja kreuje akademika. Wolność umysłu człowieka proporcjonalna jest do jego wiedzy o świecie.

Filozofem w pełni nie jest ten, kto zadowala się wiedzą teoretyczną, ale ten, kto żyje zgodne z głoszoną przez siebie doktryną.