104254

w otoczeniu, ale tylko ze względu na impulsy popędowe. Zwierzę ma co najwyżej świadomość, zwierzę ma samoświadomość. Człowiek dysponuje przestrzenią zapełnioną danymi doświadczenia, ma świadomość przypadkowości swego istnienia w świecie. Centrum aktów = osoba.

5. Wyróżnikiem człowieczeństwa są jego procesy poznawcze. W filozofowaniu człowiek konstytuuje społeczeństwo.

Szczególność stanowiska człowieka w kosmosie polega na inteligencji i zdolności wyboru. Przez te akty człowiek się przekracza.

Filozofia dla Schelera:

Krytykuje istniejącą filozofię: psychologizm, energentyzm, filozofię życia. Zaprzepaszczona została idea filozofii ponadczasowej. W zastój popadła też filozofia chrześcijaliska. Odnawia się koncepcje dawno przeżyte, nasila się relatywizm, duży wpływ myśli pozaeuropejskiej i wschodniej. Następuje zanik autonomii badawczej i zawężenie horyzontów.

Filozofia nie może się odwołać do tych samych źródeł poznania, co nauka. Scheler dąży do filozofii uniwersalnej o powszechnie ważnym znaczeniu, która rozwiązywałaby kwestie metafizyczne, ale nie środkami religijnymi. Scheler wiąże fenomenologię z Kantem i scholastyką: odróżnienie egzystencji od esencji. Przejmuje od Husserla termin „ogląd istoty". Dokonuje się on za pomocą aktu wglądu w istotę. Istota to to, czym jest fenomen po ujęciu w nawias determinacji „tu - teraz”. Wiedza o istotach: aprioryczna, ale nie wrodzona (Jest to a'priori doświadczane we względzie istotowym). Fenomenologia rezygnuje z wszelkich założeń poprzedzających wiedzę intuicyjną.

Indukcja jest metodą nauk, metodą fenomenologii to wzgląd istotowy - jest to umiejętność, której nie można się nauczyć. Schelerowi nie chodzi o poznanie świadomości, ale o uchwycenie naszej sytuacji, naszego miejsca w kosmosie. Podmiotem jest dla niego nie podmiot transcendentalny, ale ludzka osoba.

Filozofowanie dla Schelera - dochodzi tu do rozwoju człowieczeństwa. Odcięcie człowieka od natury nastąpiło w Grecji dzięki rozwojowi filozofii. Uprawianie metafizyki to nie działalność bezzałożeniowa -wiąże się ona z usposobieniem człowieka. W oddaniu się osoby następuje wiedza, poznania. Celem filozofii jest uczestnictwo w tym, co istotowe. Postawa duchowa tkwi u postawy filozofowania, które jest tylko działaniem teoretycznym (sprzeciw wobec prymatu rozumu teoretycznego nad praktycznym). Akty moralne są potrzebne, aby duch porzucił byt. Konieczną jest miłość duchowej osoby do bytu i samoopanowanie. To, czy człowiek dojdzie do poznania zależy od jego wzlotu.

Konsekwencje:

Próba powrotu do filozofii analitycznej, powrót do kontemplacji, wiedzy ejdetycznej (ale jak oceniać rezultaty wzglądu ejdetycznego?).

Krytyka.

-    jest nieaktualny. Scheler kroczy po tradycyjnej antropologii metafizycznej;

-    Scheler zajął się metodologicznym wyjaśnieniem swojej antropologii. Doprowadził do odnowienia dualizmu duszy i ciała. Na człowieka składają się: duch i popędy życiowe;

-    obraz spirytualistyczno - ??? człowieka.

Nurt antropologiczny - Cassier, Buber. Antropologia opierała się na wielu nieprzemyślanych założeniach-jak np. że człowiek jest czymś jednolitym, że można do niego podchodzić w sposób przedmiotowy.