W teorii procesu karnego pojęcie „prawdy materialnej” określa bezpośredni i podstawowy cel procesu karnego tj. wydanie orzeczenia rozstrzygającego o przedmiocie procesu w opar ciu o prawdziwe ustalenia faktyczne.
Prawda materialna w procesie przeciwstawiana jest praw dzie formalnej - sądowej, czyli prawdzie ustalanej przez sąd niekoniecznie zgodnej z prawdą rzeczywistą Zasada prawdy materialnej jest zasadą skodyfikowaną w art. 2 .2 kpk. stanowiący, że podstawą wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne.
Instytucji prawdy materialnej służy szereg unonnowań szczegółowych np :
9 instytucja zwrotu sprawy do uzupełnienia 9 unormowanie oddalenia wniosku dowodowego
9 możliwość skrócenia postępowania dow'odowego w przypadku przyznania się oskarżonego
9 system środków zaskarżanie i system środków odwoławczych.
Ograniczenia zasady prawdy materialnej:
9 zakazy dowodowe związane z koniecznością ochrony tajemnicy państwowej 9 ochrony wykonywania praktyk religijnych
9 zakaz reformationis In pcius - zasada ta dotyczy postępow'ania odwoławczego, jeśli nie ma środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego - nie można skorygować orzeczenia nawet jeśli jest ono oparte na złych ustaleniach faktycznych