Łączy się z zasadą prawdy. Tam, gdzie legalna teoria dowodów nie ma prawdy materialnej, jest prawda formalna.
1. system tzw. pozytywnej legalnej teorii dowodowej- w razie istnienia pewnych dowodów sąd musiał uznać fakt za udowodniony, gdy ktoś przyznał się do winy-musiał zostać skazany. W prawie feudalnym np. zeznania mężczyzny lepsze niż kobiety. 1805- pruska ordynacja kryminalna, w RP do 1876 r.
2. teoria negatywnej legalnej teorii dowodowej- nie pozwalała uznać pewnych faktów dopóty, dopóki niespełnione pewne minimum dowodowe (na ziemiach RP pod zaborem austriackim).
3. System dowolnej, swobodnej, niekontrolowanej oceny dowodowej- dowolność oceniania dowodów przez sędziego, nie musi uzasadniać dlaczego tak ocenił dowody (we Francji, kk 1808 r.).
4. system swobodnej oceny dowodowej i uzasadniania stanowiska przez sad, możliwość korygowania błędów przez sąd wyższej instancji. Sąd nie może tej oceny dokonać dowolnie
Art. 7. Organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.
Kryteriami: wskazanie wiedzy, doświadczenia życiowego...
Preiudycialność- czy zagadnienia faktyczne i prawne rozstrzyga samodzielnie sąd, czy wiążące są rozstrzygnięcia iirnego organu.
Art. 8 kpk- zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądów karnych.
Art. 8. § 1. Sąd kamy rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu.
§ 2. Prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są jednak wiążące.
Na pewno sąd będzie związany prawomocnym wyrokiem rozwodu orzeczonego przez sąd cywilny. Wiąże tylko w zakresie istnienia lub nieistnienia węzła prawnego bądź stosunku prawnego Samodzielnie będzie dokonywał ustaleń faktycznych.
ZASADA INFORMOWANIA UCZESTNIKÓW PROCESU O ICH PRAWACH I
OBOWIĄZKACH (ZASADA LOJALNOŚCI)
Nie jest charakterystyczna tylko dla procesu karnego.
Przewidziane są w kpk skutki nie wypełnienia obowiązku.
Art. 16. § 1. Jeżeli organ prowadzący postępowanie jest obowiązany pouczyć uczestników postępowania o ciążących obowiązkach i o przysługujących im uprawnieniach,