ZASADA PRAWDY MATERIALNEJ - nie jest to zasada konstytucyjna, lecz jest ona wskazana w art. 2 *2 kpk i oznacza, że organy proc. są zobowiązane do czynienia wszystkiego, aby dotrzeć do prawdy materialnej i wyciągnąć odpowiednie wnioski. Organy procesowe dążą do ustaleń faktycznych, które mogą mieć formę: procesową— stwierdzenie faktów, do których dochodzi organ w wyniku czynności procesowych,
poza procesową— stwierdzenie faktów następuje w czasie postępowania sprawdzającego lub czynności operacyjno — rozpoznawczych, nie maja one na ogól bezpośredniego wpływu na decyzje procesowe.
Poznanie faktów w procesie ma cechy:
probabilistyczne — ustala się prawdopodobieństwo a nie obiektywną pewność, materialne — o tym czy dochodzi do poznania decyduje udowodnienie, spełnione, gdy zachodzą warunki:
warunek obiektywny— dowody muszą mieć silę przekonania, bez wątpliwości, warunek subiektywny — dowody wg osoby decydującej muszą dać pewność, że nie ma innej ewentualności.
ma sens, gdy jest prawnie relewantne — do prawdy dochodzi się w granicach i dokładności wyznacz, przez podmiot tego proce.
Fundamentalne gwarancje:
obowiązek inicjatywy dowodowej spoczywający na organach, bez względu na
zachowanie stron
kontradyktoryjność rozprawy
koncentracja czasowa i miejscowa procesu
sądowa kontrola postępowaiua przygotowawczego
kolegialność sądu i uczestnictwo społeczeństwa (ławnicy)
celowość prakseologiczna — wynik doświadczenia i postępu nauki
system środków zaskarżania
Ograniczenia (ze względu na konieczność uwzględiuenia następujący, interesów' zasługujących na ochronę) prawomocności orzeczenia — niedopuszczone jest ponowne prowadzenie postępowania w sprawie prawomocnie zakończonej, humanitaryzm procesu — nie dochodzi się praw'dy za cenę podstawowych praw osobistych jednostki, zakazy dowodowe — np. ochrona tajemnicy państwowej, zawodowej itp.
immunitety procesowe — pozbawiające organy procesowe możliwości wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, zakaz refonnationis in peius — post. odwoławcze ma gwarantować prawdę, ale aby je wyzwolić trzeba dać zapewnienie, że oskarżony nic na tym nie straci, oznacza zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego w procesie, gdy orzeczenie zostało zaskarżone, zakaz dotyczy post. odwoławczego oraz ponownego rozpoznania sprawy w razie uchylenia wyroku przez sad odw'oławczy; przy rozpoznaniu apelacji, zażaleń, kasacji i wznowienia postępowania, nie obowiązuje przy rozp. pozostałych środków' zaskarżenia.
ograniczenia faktyczne — dotyczące zbierającego dowrody (staraimość, czas zebrania dowodów, wryposażenie techniczne).