Omów zasadę prawdy i wskaż na jej procesowe oraz faktyczne ograniczenia.
Zasada prawdy ( zasada prawdy obiektywnej lub zasada prawdy materialnej) to dyrektywa wg której rozstrzygnięcia organów procesowych powinny być oparte na prawdziwych ustaleniach faktycznych.
Zasadę odnosi się do kwestii natury faktycznej, które rozumie się jako dokonane przez organ procesowy stwierdzenia istnienia faktów, o których należy orzec w decyzji; to również procesowe ustalenia - powinny być prawdziwe. Ustalenia faktyczne występują w każdej decyzji procesowej, w wyrokach, postanowieniach.
Decyzja procesowa może być błędna toteż pr. kar. proc. przewiduje istotne możliwości usuwania ewentualnych błędów, m in. wprowadzając system środków zaskarżania decyzji procesowych
Ustalenia faktyczne musza być udowodnione. Udowodnienie winno spełniać 2 warunki:
ustalenia faktyczne musza być przekonywane,
powinno rzeczywiście wystąpić całkowite przekonanie organu rozstrzygającego prawdziwości danego ustalenia faktycznego.
Zasada ta doznaje pewnych ograniczeń a są to:
wyrok skazujący może być wydany tylko w razie dokonania ustaleń faktycznych, świadczących winie oskarżonego,
wyrok uniewinniający wydawany jest wówczas gdy niewinność oskarżonego została udowodniona, bądź też wówczas gdy me została udowodniona ani jego wina ani jego niewinność.
Do wszczęcia post. przyg. wystarczy uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, do zatrzymania osoby - uzasadnione przypuszczenie, ze popełniła ona przestępstwo.
Wyjątki od zasady maja miejsce np. przy stosowaniu środków przymusu, gdzie podstawa decyzji jest uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, nakłaniania przez mego do składania fałszywych zeznań, czy popełnienia przestępstwa, a nie fakty, które już wystąpiły i zostały stwierdzone. Nie stanowią odstępstw od zasady ograniczenia lub przeszkody w poznaniu rzeczywistości i dokonaniu ustaleń prawdziwych, wynikające np. z zakazów dowodowych, stosowania środków przymusu, stwarzane przez instytucję prawomocności decyzji, formalizację środków zaskarżenia.
W tych i podobnych sytuacjach to nie zasada prawdy doznaje ograniczeń, lecz uszczuplone są możliwości dokonania prawdziwych ustaleń faktycznych. Jeżeli w wyniku utrudnienia w osiągnięciu prawdy, spowodowanego zakazem przesłuchania świadka zasłaniającego się prawem do odmowy zeznań, me dojdzie do udowodnienia winy oskarżonego, to z zasady prawdy wynika, że nie można wydać wyroku skazującego.