99331

Przedstaw pokrótce koncepcję neoplatonizimi. Wskaż na jej związki z platonizinein. Wyjaśnij znaczenie pojęcia racjonalizm.

Neoplatonizni • filozofia powstała w III wieku n.e. w Aleksandrii pod wpływem myśli Platona oraz pogaiiskiej myśli religijnej.

Poglądy

Neoplatonizm postrzegał świat jako hierarchię bytów, które wyłaniają się (emanują) z absolutu • bytu najdoskonalszego, niepoznawabiego rozumowo, który nie jest ani duchem, ani ideą, ale czystą jednością Z absolutu emanują kolejno coraz mniej doskonałe liipostazy:

•    świat ducha, obejmujący dostępne rozumowi idee;

•    świat duszy, której częścią są jednostkowe dusze ludzkie;

•    świat materii, na której emanacja się kończy.

Światy te są wzajemnie ze sobą powiązane, dzięki czemu możemy odgadnąć ziemską przyszłość za pomocą astrologii i wróżb. Można też poprzez magię wpływać na procesy w wyżej położonych światach.

Schemat emanacyjny Plotyna był uszczegółowiony przez następnych filozofów neopiatońskich: Jamblich opracował szczegóły procesu emanacyjnego. do którego włączył jako nowe lupostazy mitologicznych bogów, aniołów, demonów i herosów. Do spekulacji religijnych dodano nowy wątek: zmuszania bogów za pomocą odpowiednio sprowokowanych zdarzeń do działania. Sznikę tę określano jako teurgję Neoplatonizm wywiódł nową etykę, która opiera się na myśli, że jak dusza ludzka zmuszona jest przez wcielenie, to znaczy narodziny w ciele, zejść do najniższego świata, popadając w grzech, tak może ona przebyć drogę powrotną w kierunku absolum. Do tego celu służyły specjalne rodzaje cnoty: oczyszczające i upodabniające dusze do Boga (uświęcające). Jamblichos dodał do nich cnoty kontemplacyjne i paradygmatyczne. Syntezę etyki neoplatońskiej dał Proklos w nauce o Erosie, frawdzie i Wierze. Eros -miłość do wyższego bytu - przygotowuje do poznawania Prawdy. Prawda doprowadza duszę do Wiary, a Wiara kończy wszelkie poznanie: dusza staje się pochłonięta przez to. co najdoskonalsze i w tym stanie spoczywa w milczeniu. To jest kres wszelkiego wy siłku i wszelkiego poznania.

Związki z platonizmem

Nazywamy go neoplatonizmem potueważ zainspirowała go teoria Platona o ideach. Neoplatonizm to platonizm głęboko przemieniony i częściowo wzbogacony o arystotelizm. Wspierał się na zdobyczach średniego stoicyzmu. synkretyzmu żydowskiego, neopitagoreizmu i średniego platonizmu. Platońskie uwydatmenie tego. co duchowe, było dla myślicieli tej epoki odkryciem tak bliskim i ważnym, że podstawową cechą neoplatonizmu jest głęboki dualizm degradujący cielesność a wywyższający ducha. Nawiązując do poprzednich systemów i wiele od nich przejmując, myśl Plotyna nie jest prostym odnowieniem platonizmu. Plotyn w głównej mierze czerpie ze średiuego stoicyzmu. średniego platonizmu oraz z Filona z Aleksandrii, a w mniejszej z samego Platona. Za Platonem Plotyn dzieli wszechświat na świat jestestw duchowych, czyli nadzmysłowych i zmysłowych. Dusza świata jest dla Plotyna duszą wielkiego, kosmicznego organizmu. Plotyn po platońsku dzieli zarówno duszę świata, jak i poszczegóbie dusze na trzy części, z których najwyższa tkwi w umyśle. Idąc za platonizmem. przyjmuje preegzystencję dusz i uważa połączenie duszy z ciałem za zło. W neoplatonizmie utrwala się to. co charakteryzowało już średni stoicyzm i średni platonizm, mianowicie przekonanie o boskości ciał ■uebieskich, a wiara w skuteczność praktyk religijno- magicznych zespala się z filozofią.