- zespół przekonań wspólnych dla wspólnoty naukowej, organizuje strukturę badawczą, zmusza badaczy do stosowania określonych procedur (szerokie rozumienie)
Wg. Kanta zmiana paradygmatu jest rewolucyjna. Stare paradygmaty ustępują miejsca nowym. Nauka nie jest bezstronna i bezzałożeniowa- wybierając paradygmat stajemy po stronie. Jest to wybór życia społecznego.
W wyborze paradygmatów bierze udział perswazja
Paradygmat ma założenia autologiczne np.: przeświadczenia o tym jak zbudowany jest wszechświat -> system przekonań, którego broni nauka instytucjonalna właśnie za pomocą siły perswazji
Mogą się pojawiać anomalie tzn. jest wynik ale paradygmat nie pozwala zadać do niego pytania-^ ograniczenie możliwości zamęt nowy paradygmat Przedmiot - teoria- podmiot
To, co w danym czasie uważamy za naturę jest ludzkim wytworem i ma przypisane pewne właściwości. W celu uporządkowania, bo w uporządkowanej rzeczywistości łatwiej prowadzić badania.
Kiedy zmienia się teoria zmieniają się znaczenia terminów języka