106131

wpływa na Y (działanie zmiennej X jest przyczyną zmian zmiennej Y).

Tabela 5c.2. Czterogrupowy plan Solomona

Grupy	Pomiar Oddziały- Pomiar początkowy wanie końcowy
G 1: Kontrolna G 2: Kontrolna G 3: Eksperymentalna G 4: Eksperymentalna	Ykl Yp2 — Yk2 X Yk3 Yp4 X Yk4

Plan ten pozwala ocenić efektywność randomizacji oraz wpływ pomiaru początkowego i zmiennej głównej (X) na pomiar końcowy (Y).

Oszacowania efektu zmiennej X i pomiaru początkowego dokonujemy przez PORÓWNANIE POMIARÓW KOŃCOWYCH. Porównania między pomiarami początkowymi i końcowymi mają znaczenie pomocnicze gdyż nie gwarantują takiej kontroli zmiennych ubocznych jak porównania między grupami zrandomizowanymi.

Zachowanie badacza może być stronnicze. Aby wyeliminować ten efekt i efekt placebo, stosuje się tzw. plan eksperymentalny ślepy (single-blind), w którym osoby badane nie mają dostępu do informacji mogących wpłynąć na wynik badania (np. do informacji, która grupa jest kontrolna a która eksperymentalna), plan podwójnie ślepy (double-blind), w którym informacje takie są niedostępne