106154

gom. nakłada na tę grupę zawodową również liczne obowiązki. Wybrane zagadnienia dotyczące tej tematyki zostaną przedstawione w tym artykule.

OBOWIĄZEK UZYSKANIA ZGODY PACJENTA W pierwszej kolejności warto wspomnieć o obowiązku uzyskania przez psychologa zgody pacjenta na poddanie się diagnozie lub też innym oddziaływaniom psychologicznym. Obowiązek ten został zwarty w art. 12 ustawy o zawodzie psychologa [23]. Ciszewski [3] uważa, że zgoda pacjenta jest warunkiem legalności działania w procesie świadczenia usług medycznych. Sam brak sprzeciwu pacjenta nie wydaje się wystarczający [9|. Ten obowiązek może być uchylony jedynie przez wyraźne oświadczenie pacjenta, że nie chce on być informowany o swoim stanie zdrowia, a także w sytuacji, gdy ograniczenie informacji uzasadnione jest. według oceny lekarza, stanem jego zdrowia (art. 31 ust. 4 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) [22].

Pacjent ma także prawo do odmowy poddania się leczeniu. a zgodę pacjenta należy traktować jako jednostronne oświadczenie woli, które w każdej chwili może zostać odwołane [3]. Jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nic ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie się z nim jest niemożliwe - zgoda sądu opiekuńczego. W przypadku osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej zgodę wyraża przedstawiciel ustawowy tej osoby (art. 32 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty i art. 21 ust. 1 Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej) [26].

Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty określa także formę udzielenia przez pacjenta zgody na zabieg leczniczy (art. 30). W przypadku, gdy zgoda dotyczy przeprowadzenia badania lub innych świadczeń medycznych, jeżeli ustawa nie wymaga formy pisemnej, może być wyrażona ustnie lub przez takie zachowanie, które w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym zabiegom. Forma pisemna wymagana jest natomiast w przypadku zabiegu operacyjnego oraz zastosowania metody leczenia bądź diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko dla pacjenta [9].

Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych ma szczególne znaczenie w odniesieniu do osób z zaburzeniami psychicznymi [ 13]. Specyfiką psychiatrii jest bowiem konieczność postępowania przymusowego, w przypadku którego istnieje szczególnie duże zagrożenie dla godności człowieka i jego prawa samostanowienia [1 ]. Zagadnienie uzyskania zgody, jako przesłanki legalności udzielenia świadczeń zdrowotnych w