Grupa odniesienia - implikuje relację równości, wymagania = „wola zbiorowa”. 3. Funkcjonowanie poznawcze jako źródło standardów.
Zjawiska afektywne jako rezultat zestawiania ze sobą treści poznawczych i zw z tym nie/zgodności; jako pochodna zmian w organizacji elementów poznawczych. Dzięki powstałym zjawiskom określone „wytwoiy poznawcze” np. pojęcia/kontrakty zostają walencyjnie oznaczone. Dwie klasy zasad wg kióiydi powstają standardy ewaluatywiie; i 1 - organizacje konkretne: pragmatyczne standardy ewaluatywne”
Doświadczenie z obiektami jako z konkretnymi bytami, reprezentacje siebie i znaczących innych. Formujące się reprezentacje konkretnych obiektów otoczenia, w tym własnego „ja”, ujmowane są jako obiekty równowagi.
Standardy pragmatyczne - wytworzone ze względu na społeczną def dobra jakiegoś obiektu:
a) ipsocentryczne (egocentryczne) - gdy chodzi o dobro samego podmiotu;
b) allocentryczne - gdy chodzi o dobro jakiejś konkretnej osoby z otoczenia;
c) odnoszące się do ochrony pewnych całości składających się z osób/instytucji itp. są to standardy socjocentryczne
d) zadaniowe, będące rezultatem powstania struktur „celowościowych"
,całość-częśc”(ja ujmowane jako część większej całości, standardy tej
całości dominują nad standardami ipsocentrycznymi); sprzężenia (źródłem standardów „dobro wspólnoty"); instrumentalności (inna osoba/y wtórne wobec „ja” lub „ja” wtórne
wobec czegoś); uzależnienia (ważne dobro osobiste uzależnione od stosunków z określ
przedmiotem)
Przejście od stadium operacji konkretnych do stadium myślenia liipotetyczno-dedukcyjnego. Teza: systemy oparte na materiale poznawczym nasyconym Walencją same nabywają walencyjnych właściwości a pojęcia, które koordynują takie systemy, stanowią uogólniony abstrakcyjny wyraz relacji implikujących ocenę.
Zasady ogólne posiadające cechy absolutności i uniwersalności - pryncypia. Standardy wyprowadzone z systemów pryncypiów - standardy aksjologiczne. Mogą dotyczyć wartości moralnych, wartości politycznych. Systemy aksjologiczne wyłaniają się „od wewnątrz” - są wytworem procesów uogólniania i integrowania informacji dokonywanych przez podmiot. Standardy aksjologiczne mają dedukcyjne pochodzenie, nie zawierają gotowych reguł.
Ale generalnie to przede wszystkim kultura generuje świat wartości.