107116

doświadczenia, ale wytworem przekształcenia przez umysł. Jeśli wtórne własności są subiektywne to tym bardziej pierwotne

4.    inunaterializin

substancja nie jest przedmiotem doświadczenia => Locke uznał ją za niepoznawalną, ale nie zaprzeczał jej istnieniu => Betkley: substancji nie doświadczamy, więc substancji nie ma. są tylko fikcjami umysłu ciała - to tylko zespoły jakości zmysłowych; jeśli z ciał usunąć jakości to nie zostaje nic, a więc:

a)    świat zew. składa się wyłącznie z jakości postrzeganych

b)    wszystkie własności są subiektywne (zarówno pierwotne jak i wtórne) świat składa się tylko z przestrzeni (lm.) poza nimi nic nie ma; dla przedmiotów świata zew. istnieć znaczy być postrzeganym, rzeczy różne od postrzeżeń są tylko fikcjami umysłu (jeśli materia ma być substancją istniejącą niezależnie od postrzeżeń to nie ma materii, jeśli ciała są częścią takiej materii - to nie ma ciał)

TEN IMMATERIALIZM BERKLEYA NAZYWANY JEST IDEALIZMEM - ISTNIEJĄ TYLKO IDEE (to jednak była inna postać od platonizmu; wynikało to dla niego ze znaczenia terminu ‘istnieć )

Trudności tej koncepcji:

Jeśli istnienie rzeczy polega na tym że są postrzegane, to jak możliwe jest uważanie za jedną rzecz czegoś co postrzegamy wieloma zmysłami? => Betkley przyznawał, że nie możemy np. widzieć i dotykać tej samej rzeczy - dotykamy jednej a widzimy drugą mimo to mówimy o jednej i tej samej rzeczy - pochodzi to z niedoskonałości naszej mowy

Trwałość i jedność rzeczy? Ilekroć otwieram oczy i spostrzegam dom. tylekroć ten dom tworzy się na nowo? Jeśli dom widzi 10 osób to czy jest 10 domów? => Berkley: rzeczy są postrzeżeniami ale nie tylko ludzi. lecz i Boga - jako postrzeżenia Boże mają jedność i trwałość.

5.    Spirynializm

Aby istniały idee muszą istnieć umysły, które w sobie te idee noszą => świat składa się nie z samych idei lecz z idei i umysłów

Umysły istnieją sam odzie lnie i są nosicielami idei - sąprawdziwymi substancjami (krytyka Berkleya dotyczyła subst. Materialnych a nie duchowych)

Idee same istnieć nie mogą => muszą istnieć duchy czynne, które z natury są różne od idei Idee - są postrzegane; Duchy - postrzegają

Duch - jedyna działająca przyczyna => wszelkie przemiany w świecie są natury duchowej nie mechanicznej

Skąd wiemy o istnieniu duchów? => wewnętrzne doświadczenie

Nie posiadamy idei duchów, a tylko ich pojęcie, tj. nie wyobrażamy ich lecz rozumiemy

Jak ciała poznajemy przez zmysły, tak duszę tylko przez rozum”

świat ciał - przedmiotem nauki

świat duchów - przedmiotem metafizyki