108248

powieściowych. To, co wnosi intertekstualnośc, to odkiycie pośredniczącej sfeiy, to ona pozwoliła odkryć archeteksty.

E, Kasperski, Związki litęraękk. inta iękstualność i literatura powszechna.

Swoje rozważania na temat intertekstualności rozpoczyna od przypomnienia sytuacji z okresu romantyzmu. Romantycy opowiadali się bowiem za literaturą czystą, rodzimą. Jedynie Norwid twierdził, że literatura taka nie istnieje, zapożyczenia są czymś normalnym. Potępiał cytaty wprost, mechaniczne naśladowanie, natomiast związki z literaturami innych narodów uznawał za konieczne.

Relacje intertekstualne są wykładnikiem związków literackich, do których zaliczamy; -kontakty pisarzy reprezentujących różne literatury i narodowości (Mickiewicz i Goethe) -instytucje zintegrowane, skupiające twórców różnego pochodzenia zespolonych wspólnymi ideami (loże masońskie)

-działalność pośredników literackicli (działalność przekładowa)

-tematyka danego kraju w literaturze innego -zapożyczenia i przeszczepy

Intertekstualnośc' jest najpełniejszym sposobem realizacji związków literackich. Właśnie w intertekstualności związki te się urzeczywistniają, wchodzą do literatury.

Dopełnieniem tekstu stało się przyległe do niego pole referencji (pole tekstów oznaczanych i znaczonych, nie uczestniczących w nim bezpośrednio) i pole ewokacji (pole tekstów uobecnianych). Kasperki mówi o desubstancjalizacji tekstów w takim rozumieniu („mozaika cytatów”) intertekstualności. Tzn. że w tekście doszukujemy się cytatów, w cytowanym utworze szukamy kolejnych zapożyczeń i tak w nieskończoność. Tekst traktuje jako całość, która poza cytatami ma w sobie coś indywidualnego. Teoria intertekstualności sprzeciwia się utożsamianiu tekstu z zapisem czystej spontaniczności autora. Istotą jej jest to, że fragment pewnego tekstu pozostaje w koniecznym powiązaniu z co najmniej dwoma tekstami. Jednego jest cząstką składową, ku drugiemu zwraca się, odnosi się do niego. Przykłady strategii intertekstualnych: „Pałuba” Irzykowskiego (intertekstualna redukcja intertekstualności - przywoływanie intertekstów miało wskazać ich bezproduktywność i ułomność, miały one zniweczyć iluzję oryginalności) i „Sanatorium nad Klepsydrą” Schulza (nawiązania do arche tekstu - Biblii, dochodzi do wniosku, że wszystko może być arche tekstem - prokreacja intertekstów)

Znaczenie dla komparatystykL

-    Jest punktem wyjścia dla komparatystyki (badania nie na zasadzie wpływologii);

-Jest podpowiedzią, że tekst można badać synchronicznie i diachronicznie, zwraca uwagę na powtarzanie się motywów;

-    Intertekstualnośc pozwala stosować nam (i znajdywać w tekście) pewne chwyty i „klisze”. Nie pozwala odpowiadać na pytanie o obiektywną prawdę przedstawienia, umożliwia jednak rozpoznanie językowych procedur, które służą wytworzeniu takiego efektu u odbiorcy. Założenie, że tekstu nie można rozpatrywać w oderwaniu od innych, jako odrębnej struktury, umożliwia badania komparatystom, którzy te zależności między tekstami znajdywać i