109165

II. CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH TRYBÓW POSTĘPOWANIA

a. Postępowanie przed organem I instancji

Czynności wstępne

l: Wszczęcie postępowania

•    Czynności wstępne zaczynają się od momentu wszczęcia postępowania.

•    2 sposoby wszczynania postępowania:___

•    O tym, w jaki sposób postępowanie może być wszczęte nie decydują przepisy Kodeksu ale przepisy szczególne. Czyli z tych przepisów wynika, czy organ wszczyna postępowanie z urzędu, czy na wniosek strony, np. postępowanie rozbiórkowe typowe wszczynane może być wszczęte z urzędu, wszystkie postępowania kontrolne w sprawach budowlanych są wszczynane z urzędu natomiast postępowanie w sprawie zmiany imienia lub nazwiska to typowe postępowanie wszczynane na żądanie strony.

•    Zwykle jest to tak skonstruowane, że tam gdzie chodzi o nadanie jednostce uprawnień to potrzebny jest wniosek strony (np. pomoc społeczna) a tam gdzie chodzi o nałożenie obowiązku to będzie wszczynane z urzędu. Ale nie zawsze, bo zwróćmy uwagę: w postępowaniu budowlanym często chodzi o obowiązki innych podmiotów a wszczynane są postępowania na żądanie innych stron, np. sąsiadów. Niekiedy też przepisy przewidują inny krąg przepisów składających żądanie, np. w prawie budowlanym jest wyraźnie określone kto może wystąpić z żądaniem wydania pozwolenia na budowę. Niekiedy z kolei przepisy przewidują działanie innych podmiotów, np. w zakresie pomocy społecznej, dlatego że osoba na rzecz której świadczenie miało być udzielone jest osobą nieporadną, w związku z tym tam jest przewidziany szerszy krąg podmiotów.

•    Postępowanie wszczynane z urzędu.

o podmioty, które mogą wszczynać postępowanie z urzędu:

s* organ

> podmioty na prawach strony - chodzi o prokuratora, RPO, organizację społeczną. UWAGA. Wprawdzie przepisy prawa mówią, że postępowanie tutaj jest wszczynane na ich wniosek, to tak naprawdę jest to postępowanie wszczynane z urzędu!

Warunki, jakie muszą być spełnione, aby za sprawą tych podmiotów można było wszcząć postępowanie z urzędu:

^ przesłanki dotyczące udziału tych podmiotów.

^ sprawa musi być możliwa do wszczęcia z urzędu, o Uwaga! Przepis art. 61 § 2 KPA przewiduje sytuację, kiedy organ w wyjątkowej sytuacji może wszcząć postępowanie z urzędu wtedy, gdy chce chronić szczególnie ważny interes strony a

wymagany jest w przepisach wniosek strony: ____

Art. 61 § 2 KPA Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny Interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nleuzyskanla zgody - postępowanie umorzyć.

Nie jest to żaden trzeci, odrębny tryb wszczynania postępowania. Chodzi o to, że taki organ nie czeka na wniosek strony, bo są różne sytuacje, że strona: jest nieobecna, nie można się z nią porozumieć, przebywa w szpitalu w stanie nieświadomości ale wiadomo, że wyzdrowieje i nie jest jej potrzebny pełnomocnik a organ nie chce, żeby strona straciła termin.

Jest przy tym dodatkowy warunek, że w toku tego postępowania należy uzyskać zgodę strony. Jeżeli się jej nie uzyska, postępowanie trzeba umorzyć w drodze decyzji! Jeżeli organ tego nie zauważy albo działa wbrew przepisom i wyda wbrew woli podmiotu decyzję, to wówczas strona wniesie odwołanie po decyzji w I instancji. Jest to przypadek, kiedy organ odwoławczy uchyla decyzję I instancji i umarza postępowanie w I instancji bo powinien to już uczynić organ I instancji. A co się dzieje, jeśli strona się o takiej decyzji dowie po postępowaniu? -> wtedy: zbieg przepisów wznowienia i nieważności, ale zdaniem prof. Jaśkowskiej, jeżeli jest zbieg tych dwóch instytucji, to trzeba dać pierwszeństwo przepisom materialnoprawnym, a po drugie stwierdzić nieważność takiej decyzji, bo ona została wydana bez podstawy prawnej: można było wszcząć postępowanie, ale do wydania decyzji potrzebna była zgoda strony, jeśli jej nie było decyzja nie ma podstawy, a postępowanie powinno podlegać umorzeniu.

Czyli jeżeli organ, pomimo tego, dalej prowadził postępowanie, to strona może złożyć odwołanie - kiedy taki zarzut podniesie w odwołanie, to wówczas to mamy do czynienia z decyzja wymienioną w art. 138 § 1 pkt 2-a więc, że organ uchyla decyzję i umarza postępowanie w pierwszej instancji. Skutek: powoduje, że postępowania w ogóle nie ma. Nie trzeba niczego dalej rozpatrywać. Ono przestało istnieć, bo nie został spełniony ten warunek. Gdyby strona to przegapiła to wtedy mogłaby żądać stwierdzenia nieważności decyzji. Tutaj mogą być sytuacje gdy pokrywają się przesłanki wznowienia i nieważności bo np. organ prowadzi postępowanie i wyda decyzję bez wniosku strony i bez jej

1